Wandelroute Het Duits Lijntje & de Dommel (14 km)
LENGTE 14 km
TYPE rondje
REGIO Noord-Brabant
BEGIN Liempde, Sint-Janskerk
EIND idem
HONDEN mogen aangelijnd mee
LANDSCHAP bos | Dommel | Noord-Brabant | rivier | spoorlijn
MAKER Wessel Zweers
LAATSTE UPDATE 20241124
Bij deze rondwandeling vanuit Liempde maak je kennis met twee belangrijke handelslijnen uit vroeger eeuwen:
- het Duits Lijntje, een belangrijke oost-west-verbinding uit de 19e eeuw (zie verderop)
- de Dommel, een belangrijke noord-zuid-verbinding uit de Romeinse tijd (zie blogpost met het verhaal achter de Dommel).
Verder doorkruis je onderweg ook nog moerasbos De Geelders, zie Wikipedia
Het Duits Lijntje: met de trein van Londen naar Sint Petersburg
Het Duits Lijntje? Vraag ernaar in je eigen omgeving en vrijwel niemand lijkt te weten hoe bijzonder dit voormalige spoorlijntje was. Het gaat om de verbinding Boxtel (tussen Den Bosch en Eindhoven) en Wesel, een stukje over de Duitse grens.
In totaal 93 km spoorlijn. Is dat alles? Ja, op zich wel, maar die 93 km was nou net een schakel in een grotesk masterplan: een doorgaande treinverbinding van Londen naar Sint Petersburg in Rusland. Dat enorme Europese traject liep in grote lijnen via Vlissingen, Boxtel, Wesel, Berlijn, Warschau naar Rusland.
Handelsverbinding
De geboorte van dit Duits Lijntje gaat terug tot de 19e eeuw. De havens van Vlissingen en Oostende waren geduchte concurrenten. Belangrijk voor hun handelsrelatie met Engeland waren goede verbindingen met de rest van Europa. En met de nieuwe doorgaande treinverbinding, geopend in 1878, had Vlissingen opeens een geweldige troef in handen. Eigenlijk is het Duits Lijntje gewoon de Betuwelijn van een eeuw eerder.
Tientallen jaren voldeed de lijn tussen Boxtel en Wesel prima. Tot 1914 groeide het jaarlijkse aantal reizigers tot boven de 800.000 per jaar. Ook diplomaten en Russische tsaren maakten gebruik van deze lijn om snel door Europa te reizen.
Verval
De Eerste Wereldoorlog was een omslagpunt. Het aantal reizigers stortte in, een faillissement dreigde. Het Duits Lijntje verloor zijn internationale betekenis en degradeerde tot regionale verbinding.
De Tweede Wereldoorlog gaf de nekslag. De Duitsers maakten dankbaar gebruik van deze lijn bij hun inval in Nederland – iets waar het Ministerie van Oorlog al bij de aanleg 70 jaar eerder bang voor was geweest. In september 1944 bliezen de Duitsers de Maasbrug bij Gennep op om de oprukkende geallieerden tegen te houden. Een halfjaar later deden ze hetzelfde met de spoorbrug bij Wesel.
Na de oorlog kwam eerst het personenvervoer tussen Boxtel en Gennep tot een einde. Daarna stapsgewijs ook het goederenvervoer. Op sommige stukken, bijvoorbeeld bij Liempde, is het spoor nog duidelijk zichtbaar. Op andere delen zijn de rails al helemaal weggehaald. Of onbruikbaar gemaakt, simpelweg door de rails in te kapselen in asfalt.
Een comeback?
Al sinds 2000 gaan er stemmen op om het Duits Lijntje nieuw leven in te blazen. Een behartenswaardig streven, maar qua haalbaarheid twijfelachtig. Het herstel gaat tientallen miljoenen kosten. Bovendien moeten er tientallen nieuwe overwegen moeten gemaakt. Dat roept veel weerstand op, met name bij bewoners van nieuwe woonwijken die inmiddels rondom het voormalige traject zijn verrezen.
Tweevoeter zegt: maak er een snelfietspad van, ideaal voor elektrische fietsen. En naast het fietspad een onverhard pad voor tweevoeters, met hier en daar informatiepanelen als herinnering aan vroeger tijden.
Hoofdvariant
Droge-voeten-variant
Horeca
In Liempde (begin+eind), café ’t Groene Woud (na 3 km), café D’n Toel (na 12 km).
De Geelders: drassig & muggen
In regenachtige perioden kan het met in De Geelders nogal drassig zijn en zijn er flink wat muggen. De route is aangepast om deze overlast flink te beperken, maar nog steeds geldt: trek in elk jaargetijde stevige wandelschoenen aan en in de zomer kan muggenspray geen kwaad.
Update november 2024
Route geheel nagelopen en beschrijving hier en daar wat aangescherpt. Vanwege recente regenval een extra droge-voeten-varianten toegevoegd aan deze pagina.
Update september 2021
Het deel door De Geelders is ingekort om een stuk met veel drassigheid en muggen te vermijden.
Bij punt 11 de route een klein stukje verlegd: via de oude spoorbrug over de Dommel. Fotogeniek!
Bij punt 44 eveneens de route verlegd en een stukje verharde weg vervangen door een onverhard pad.
Op verzoek (zie reacties) tientallen extra checks toegevoegd aan de routebeschrijving, met name de delen door de Geelders en langs de Dommel.
Update oktober 2020
Een klein stukje langs de Dommel is verlegd n.a.v. melding dat een pad niet langer toegankelijk is (zie reacties).
11 reacties
-
Ik liep ooit het Brabants Vennenpad, en in mijn oude boekje werd de route toen nog beschreven over de Savendonkseweg en werd het gebied “De Geelders” nog niet betreden, omdat het ten tijde van het schrijven nog in ontwikkeling was. Later kwam ik er achter dat het streekpad daar doorheen is geleid, en daarom werd ik geprikkeld om nog eens terug te komen om voor de volledigheid ook het stuk over De Geelders te lopen. Het was verschrikkelijk! 😀 Ik dacht dat ik dood ging, nog nooit zoveel steekmuggen meegemaakt op een plek in Nederland. Zelfs in Groenland was het minder erg! Het zal aan het jaargetijde hebben geleden, maar neem de berichten van de mensen die adviseren iets mee te nemen tegen deze plaag alstublieft ter harte! Een gewaarschuwd mens telt voor twee, nietwaar.
-
Beste Muhammadu, dank voor het delen van je ervaring.
Zoals hieronder te lezen ben ik net afgelopen vrijdag in De Geelders geweest. Op grond daarvan is het deel van het traject met de meeste muggen (en ook nog de meeste drassigheid) al radicaal eruit gegooid.
De route van het Brabants Vennenpad heb ik nog even gecheckt. Die loopt nog wel door stukjes van De Geelders met extreem veel muggen, maar deze wandelroute vermijdt ze.-
Dank voor uw reactie! Is het niet zo dat de “muggenplaag” geheel afhankelijk is van het jaargetijde? Ik vroeg mij af of De Geelders bijvoorbeeld in de herfst wel zonder gevaar voor eigen leven (grapje!) te betreden is…
Afgezien van dat lijkt het me een zeer goede keuze dat u het traject heeft aangepast.
-
-
-
Een leuke route om te wandelen. Jammer dat de routebeschrijving ( vooral in de Geelders) zeer onduidelijk is. Mis goede markeer punten in de beschrijving en afstanden tussen punten ( als een soort check) dat ik nog op het juiste pad zit.
In de Geelders veel muggen dus neem muggenspray mee.-
Gisteren het grootste deel van de route nagelopen.
Inderdaad veel muggen, meer dan ik ooit eerder heb meegemaakt. Een deel van De Geelders heb ik daarom geschrapt. Namelijk het meest noordwestelijke deel met de minste variatie, de meeste drassigheid en de meeste muggen.
Daarnaast in de routebeschrijving her en der nog wat afstanden, straatnamen en andere extra checks toegevoegd. Met name het stuk langs de Dommel is nu (nog) duidelijker geworden.
Nogmaals dank voor je goede suggesties!
-
-
Waarschijnlijk een hele mooie route bij droog weer. Met regen (en de regen van afgelopen dagen) was het zo drassig dat we meerdere keren van de route moesten afwijken. We komen nog eens terug!
-
Goed dat je deze ervaring meldt, dank.
Die drassige stukken: waren die vooral in moerasbos De Geelders? In dat geval zal ik bij de volgende update voor dit stuk een ‘droge-voeten-variant’ uitwerken.
Of kwam je op de rest van deze route ook nog natte delen tegen?
-
-
Prachtige route en heel goede routeaanwijzingen, veel dank daarvoor!
Laatste deel vanaf instructie 61 was alleen afgesloten als rustgebied voor vogels-
Dank voor je reactie, Joost. Ik zal je opmerking uiteraard in de route/routebeschrijving verwerken. Enig idee of die afsluiting vanwege rustgebied er alleen is tijdens het broedseizoen? Of permanent?
-
-
Het verhaal van het Duitse lijntje is interessant. Zal de route zeker nog een keer uitproberen. Het Google kaartje lijkt ons echter wat minder duidelijk. Is er een GPS track beschikbaar?
-
Dank voor je reactie, Jelle. Die Google-kaartjes zijn inderdaad niet ideaal. Ik heb ‘m vervangen door een kaartje gemaakt met Komoot. Als je de app installeert, heb je dit kaartje gelijk op je mobiel en kun je de gps-track downloaden. Je moet wel een account aanmaken, maar dat is eenmalig en gratis.
-
LENGTE 14 km
TYPE rondje
REGIO Noord-Brabant
BEGIN Liempde, Sint-Janskerk
EIND idem
HONDEN mogen aangelijnd mee
LANDSCHAP bos | Dommel | Noord-Brabant | rivier | spoorlijn
MAKER Wessel Zweers
LAATSTE UPDATE 20241124
Bij deze rondwandeling vanuit Liempde maak je kennis met twee belangrijke handelslijnen uit vroeger eeuwen:
- het Duits Lijntje, een belangrijke oost-west-verbinding uit de 19e eeuw (zie verderop)
- de Dommel, een belangrijke noord-zuid-verbinding uit de Romeinse tijd (zie blogpost met het verhaal achter de Dommel).
Verder doorkruis je onderweg ook nog moerasbos De Geelders, zie Wikipedia
Hoofdvariant
Droge-voeten-variant
Horeca
In Liempde (begin+eind), café ’t Groene Woud (na 3 km), café D’n Toel (na 12 km).
De Geelders: drassig & muggen
In regenachtige perioden kan het met in De Geelders nogal drassig zijn en zijn er flink wat muggen. De route is aangepast om deze overlast flink te beperken, maar nog steeds geldt: trek in elk jaargetijde stevige wandelschoenen aan en in de zomer kan muggenspray geen kwaad.
Update november 2024
Route geheel nagelopen en beschrijving hier en daar wat aangescherpt. Vanwege recente regenval een extra droge-voeten-varianten toegevoegd aan deze pagina.
Update september 2021
Het deel door De Geelders is ingekort om een stuk met veel drassigheid en muggen te vermijden.
Bij punt 11 de route een klein stukje verlegd: via de oude spoorbrug over de Dommel. Fotogeniek!
Bij punt 44 eveneens de route verlegd en een stukje verharde weg vervangen door een onverhard pad.
Op verzoek (zie reacties) tientallen extra checks toegevoegd aan de routebeschrijving, met name de delen door de Geelders en langs de Dommel.
Update oktober 2020
Een klein stukje langs de Dommel is verlegd n.a.v. melding dat een pad niet langer toegankelijk is (zie reacties).
11 reacties
-
Ik liep ooit het Brabants Vennenpad, en in mijn oude boekje werd de route toen nog beschreven over de Savendonkseweg en werd het gebied “De Geelders” nog niet betreden, omdat het ten tijde van het schrijven nog in ontwikkeling was. Later kwam ik er achter dat het streekpad daar doorheen is geleid, en daarom werd ik geprikkeld om nog eens terug te komen om voor de volledigheid ook het stuk over De Geelders te lopen. Het was verschrikkelijk! 😀 Ik dacht dat ik dood ging, nog nooit zoveel steekmuggen meegemaakt op een plek in Nederland. Zelfs in Groenland was het minder erg! Het zal aan het jaargetijde hebben geleden, maar neem de berichten van de mensen die adviseren iets mee te nemen tegen deze plaag alstublieft ter harte! Een gewaarschuwd mens telt voor twee, nietwaar.
-
Beste Muhammadu, dank voor het delen van je ervaring.
Zoals hieronder te lezen ben ik net afgelopen vrijdag in De Geelders geweest. Op grond daarvan is het deel van het traject met de meeste muggen (en ook nog de meeste drassigheid) al radicaal eruit gegooid.
De route van het Brabants Vennenpad heb ik nog even gecheckt. Die loopt nog wel door stukjes van De Geelders met extreem veel muggen, maar deze wandelroute vermijdt ze.-
Dank voor uw reactie! Is het niet zo dat de “muggenplaag” geheel afhankelijk is van het jaargetijde? Ik vroeg mij af of De Geelders bijvoorbeeld in de herfst wel zonder gevaar voor eigen leven (grapje!) te betreden is…
Afgezien van dat lijkt het me een zeer goede keuze dat u het traject heeft aangepast.
-
-
-
Een leuke route om te wandelen. Jammer dat de routebeschrijving ( vooral in de Geelders) zeer onduidelijk is. Mis goede markeer punten in de beschrijving en afstanden tussen punten ( als een soort check) dat ik nog op het juiste pad zit.
In de Geelders veel muggen dus neem muggenspray mee.-
Gisteren het grootste deel van de route nagelopen.
Inderdaad veel muggen, meer dan ik ooit eerder heb meegemaakt. Een deel van De Geelders heb ik daarom geschrapt. Namelijk het meest noordwestelijke deel met de minste variatie, de meeste drassigheid en de meeste muggen.
Daarnaast in de routebeschrijving her en der nog wat afstanden, straatnamen en andere extra checks toegevoegd. Met name het stuk langs de Dommel is nu (nog) duidelijker geworden.
Nogmaals dank voor je goede suggesties!
-
-
Waarschijnlijk een hele mooie route bij droog weer. Met regen (en de regen van afgelopen dagen) was het zo drassig dat we meerdere keren van de route moesten afwijken. We komen nog eens terug!
-
Goed dat je deze ervaring meldt, dank.
Die drassige stukken: waren die vooral in moerasbos De Geelders? In dat geval zal ik bij de volgende update voor dit stuk een ‘droge-voeten-variant’ uitwerken.
Of kwam je op de rest van deze route ook nog natte delen tegen?
-
-
Prachtige route en heel goede routeaanwijzingen, veel dank daarvoor!
Laatste deel vanaf instructie 61 was alleen afgesloten als rustgebied voor vogels-
Dank voor je reactie, Joost. Ik zal je opmerking uiteraard in de route/routebeschrijving verwerken. Enig idee of die afsluiting vanwege rustgebied er alleen is tijdens het broedseizoen? Of permanent?
-
-
Het verhaal van het Duitse lijntje is interessant. Zal de route zeker nog een keer uitproberen. Het Google kaartje lijkt ons echter wat minder duidelijk. Is er een GPS track beschikbaar?
-
Dank voor je reactie, Jelle. Die Google-kaartjes zijn inderdaad niet ideaal. Ik heb ‘m vervangen door een kaartje gemaakt met Komoot. Als je de app installeert, heb je dit kaartje gelijk op je mobiel en kun je de gps-track downloaden. Je moet wel een account aanmaken, maar dat is eenmalig en gratis.
-
Geef een reactie
Het Duits Lijntje: met de trein van Londen naar Sint Petersburg
Het Duits Lijntje? Vraag ernaar in je eigen omgeving en vrijwel niemand lijkt te weten hoe bijzonder dit voormalige spoorlijntje was. Het gaat om de verbinding Boxtel (tussen Den Bosch en Eindhoven) en Wesel, een stukje over de Duitse grens.
In totaal 93 km spoorlijn. Is dat alles? Ja, op zich wel, maar die 93 km was nou net een schakel in een grotesk masterplan: een doorgaande treinverbinding van Londen naar Sint Petersburg in Rusland. Dat enorme Europese traject liep in grote lijnen via Vlissingen, Boxtel, Wesel, Berlijn, Warschau naar Rusland.
Handelsverbinding
De geboorte van dit Duits Lijntje gaat terug tot de 19e eeuw. De havens van Vlissingen en Oostende waren geduchte concurrenten. Belangrijk voor hun handelsrelatie met Engeland waren goede verbindingen met de rest van Europa. En met de nieuwe doorgaande treinverbinding, geopend in 1878, had Vlissingen opeens een geweldige troef in handen. Eigenlijk is het Duits Lijntje gewoon de Betuwelijn van een eeuw eerder.
Tientallen jaren voldeed de lijn tussen Boxtel en Wesel prima. Tot 1914 groeide het jaarlijkse aantal reizigers tot boven de 800.000 per jaar. Ook diplomaten en Russische tsaren maakten gebruik van deze lijn om snel door Europa te reizen.
Verval
De Eerste Wereldoorlog was een omslagpunt. Het aantal reizigers stortte in, een faillissement dreigde. Het Duits Lijntje verloor zijn internationale betekenis en degradeerde tot regionale verbinding.
De Tweede Wereldoorlog gaf de nekslag. De Duitsers maakten dankbaar gebruik van deze lijn bij hun inval in Nederland – iets waar het Ministerie van Oorlog al bij de aanleg 70 jaar eerder bang voor was geweest. In september 1944 bliezen de Duitsers de Maasbrug bij Gennep op om de oprukkende geallieerden tegen te houden. Een halfjaar later deden ze hetzelfde met de spoorbrug bij Wesel.
Na de oorlog kwam eerst het personenvervoer tussen Boxtel en Gennep tot een einde. Daarna stapsgewijs ook het goederenvervoer. Op sommige stukken, bijvoorbeeld bij Liempde, is het spoor nog duidelijk zichtbaar. Op andere delen zijn de rails al helemaal weggehaald. Of onbruikbaar gemaakt, simpelweg door de rails in te kapselen in asfalt.
Een comeback?
Al sinds 2000 gaan er stemmen op om het Duits Lijntje nieuw leven in te blazen. Een behartenswaardig streven, maar qua haalbaarheid twijfelachtig. Het herstel gaat tientallen miljoenen kosten. Bovendien moeten er tientallen nieuwe overwegen moeten gemaakt. Dat roept veel weerstand op, met name bij bewoners van nieuwe woonwijken die inmiddels rondom het voormalige traject zijn verrezen.
Tweevoeter zegt: maak er een snelfietspad van, ideaal voor elektrische fietsen. En naast het fietspad een onverhard pad voor tweevoeters, met hier en daar informatiepanelen als herinnering aan vroeger tijden.
Geef een reactie