Olavspad Noorwegen

In Scandinavië ligt een netwerk van pelgrimspaden die allemaal naar Trondheim leiden, in de middeleeuwen nog Nidaros genaamd. Het netwerk wordt St. Olav Ways genoemd.

De bekendste route is die van Oslo naar Trondheim: Gudbrandsdalsleden in het Noors, Olavspad in het Nederlands. Deze route wordt hieronder beschreven. Kijk voor de andere routes op www.op-vrije-voeten.nl, een Nederlandse site die gespecialiseerd is in Olavspaden.

Op een rijtje

Officiële naam	Gudbrandsdalsleden
Ook bekend als	Olavspad, Olav’s Way
Beginpunt	Oslo
Eindpunt	Trondheim
Lengte	643 km
Benodigde tijd	5 weken
Aantal wandeldagen	ca. 33
Markering
Zwaarte	3–4 op een schaal van 5
Mooiste stuk	Dovrefjell
Beste seizoen	juni – half september
Officiële website	www.pilegrimsleden.no/en/trails/gudbrandsdalsleden
Nederlandstalige info	www.op-vrije-voeten.nl

Waarom het Olavspad?

Het Olavspad is een uitstekend alternatief voor de pelgrimsroutes naar Santiago, die ieder jaar drukker en heter worden. De populariteit van de route tussen Oslo en Trondheim neemt toe, maar het aantal pelgrims dat per jaar de tocht onderneemt schommelt nog steeds rond de 1000. Vergelijk dat eens met Santiago, waar inmiddels jaarlijks 400.000 pelgrims arriveren!

De route is uitstekend gemarkeerd en als pelgrim word je hartelijk ontvangen. De zomers in het hoge noorden mogen kort zijn, maar het is een misverstand om te denken dat ze koel zijn: warme zomers zijn geen uitzondering in Scandinavië. Wel zijn ze wispelturiger dan in Zuid-Europa. Maar misschien is de belangrijkste reden om het pad te lopen wel dat Noorwegen landschappelijk onwaarschijnlijk prachtig is!

Wie was Olav?

Olav Haraldsson (995–1030) was een Vikingkrijger die zich in Frankrijk had bekeerd tot het christendom. Hij wilde van Noorwegen – toen nog een lappendeken van Vikingrijkjes – een verenigde christelijke natie maken onder zijn koningschap. Dat lukte hem min of meer. Met veel geweld forceerde hij de kerstening en werd hij koning.

Ballingschap

Na 13 jaar had hij echter de bestaande elite zó tegen zich in het harnas gejaagd dat zij zich aansloten bij een inval van de Denen. Olav moest vluchten en verbleef enkele jaren in ballingschap in het Kievse Rijk, dat in die tijd door Vikingen werd bestuurd.

In 1030 keerde hij met een legertje terug om zijn troon op te eisen. Dat mislukte: hij sneuvelde in de slag bij Stiklestad. Hij werd begraven in Nidaros, de middeleeuwse naam van Trondheim.

Mythevorming

Naast zijn graf ontsproot een bron waarvan het water genezend zou zijn. Al snel na zijn dood werd hij heilig verklaard. De mythevorming begon. Over zijn graf werd een kapel gebouwd die uitgroeide tot de Nidaros-kathedraal. Trondheim werd een van de belangrijkste bedevaartsoorden van de middeleeuwen.

Dat duurde tot 1537, toen de Reformatie Noorwegen bereikte. Het land werd luthers en alle katholieke sporen werden uitgewist. Pelgrimeren werd verboden.

Patroonheilige

Toen Noorwegen in 1905 een zelfstandige natie werd, werd Olav gekozen als patroonheilige, omdat hij symbool stond voor een verenigd christelijk Noorwegen. In 1997 werden de oude pelgrimsroutes naar Trondheim opnieuw toegankelijk gemaakt voor de moderne pelgrim. De route van Oslo naar Trondheim is de belangrijkste.

Landschap en cultuurhistorie

Vanaf Oslo wandel je eerst door de dichtbevolkte stad en haar omgeving. Daarna volg je het dal langs de E6, de verkeersslagader van Noorwegen. Uiteindelijk bereik je de hoogvlakte en als eindpunt de indrukwekkende Nidaros-kathedraal in Trondheim, de derde stad van het land.

Hoewel de E6 nooit ver weg is, merk je er in de praktijk weinig van. De tocht in de eerste plaats een natuurwandeling vol bergen, bossen, meren en boerenland. Zodra Oslo achter je ligt, begint een open landschap met boerderijen, akkers, bossen en weilanden.

De route gaat niet alleen door spectaculaire natuur; je komt ook langs vele kerkjes en andere cultuurhistorische bezienswaardigheden. Een aantal daarvan is direct aan Olav gerelateerd. Verder tref je historische boerderijen, middeleeuwse wegen en sporen van het Vikingverleden.

Olavspad: de route

In het eerste deel van het Olavspad kun je uit twee routes kiezen. Deze komen samen in Lillehammer. Beide routes zijn bijna even lang: tot Lillehammer ca. 230 km.

De oostelijke route

Passeert het grote meer Mjøsa rechts. De oostelijke route is historisch en volgt paden die pelgrims en andere reizigers van oudsher namen.

De westelijke route

Passeert het meer Mjøsa links. De westelijke tak werd als eerste gemarkeerd en is het ‘groenst’. Deze heeft meer hoogteverschillen en is daardoor ook wat zwaarder.

Of combineren?

Op de westelijke route kun je bij Gjøvik per radarstoomboot oversteken naar Hamar, over het grootste meer van Noorwegen. Wanneer je vanaf Hamar verder gaat op de oostelijke route, heb je ‘the best of both worlds’.

Van Lillehammer naar Trondheim

Bij Lillehammer begint het Gudbrandsdal, uitgesleten door de rivier de Lågen. Het dal wordt steeds steiler en nauwer. Je loopt hoger boven de E6 en krijgt regelmatig fantastische uitzichten.

Na het Gudbrandsdal klim je naar de hoogvlaktes van Dovrefjell. Een aantal dagen trek je over ruig en weids bergachtig terrein boven de boomgrens. Voor velen is dit het mooiste deel van de route.

Daarna daal je af naar Trøndelag: weer boerenland, maar met een ander karakter. De boerderijen zien er anders uit, de dalen zijn lieflijker en de invloed van het zeeklimaat wordt merkbaar. Trondheim laat zich pas zien in de laatste 8 km van de ruim 640. De afdaling naar de stad aan het fjord, met de groene spits van de kathedraal als baken, is een spectaculair slot.

Praktische info

Ondergrond

Je loopt over bospaden, paadjes langs akkers en weilanden, bergpaden, gravelwegen en asfaltwegen. Het aantal asfaltkilometers is best substantieel, vooral in het eerste stuk rond Oslo, maar de wegen zijn meestal smal en rustig.

Zwaarte

Het Olavspad wordt beschouwd als een pittige tocht. De meeste mensen ervaren de route als een stuk zwaarder dan de Camino Francés. Dat komt vooral doordat Noorwegen eigenlijk geen vlak terrein heeft: je bent altijd aan het klimmen of dalen, hoe geleidelijk ook. Daarnaast zul je vaak eten en drinken moeten meenemen, omdat horeca en winkels schaars zijn. Plan je etappes net iets korter dan je gewend bent, vooral in het begin.

Muggen

Het is een misverstand dat Noorwegen vergeven is van de muggen. De situatie is vergelijkbaar met Nederland: soms valt het mee, soms valt het tegen. Vooral in bossen kunnen muggen een echte stoorzender zijn. Neem een krachtig muggenwerend middel mee.

Overnachten

Er is voldoende accommodatie om zonder tent te lopen. Er is geen netwerk van refugio’s zoals langs de camino’s, maar een bonte mix van pelgrimsherbergen, B&B’s, hotels, hutten op campings en situaties vergelijkbaar met ‘Vrienden op de Fiets’. De kosten lopen flink uiteen. Regelmatig kun je voor circa € 40 p.p. overnachten, maar je zult ook duurdere overnachtingen treffen. Bij enkele hotelketens kun je als pelgrim ca. 10% korting krijgen.

Neem in ieder geval een slaapzak mee: dat bespaart vaak kosten voor beddengoed en maakt meer slaapplaatsen beschikbaar. Het is sterk aan te bevelen om een paar dagen vooruit te reserveren – niet omdat alles vol zit, maar om afspraken te maken over eten, beddengoed en sleuteloverdracht.

Ga je liever met tent, dan kun je wildkamperen. Dat is toegestaan in Noorwegen wanneer je minimaal 150 m van hekken en huizen blijft. Naast campings kun je ook overnachten in shelters langs de route en zijn er accommodaties waar je je tent op het terrein mag opzetten.

Eten en drinken

Bij een deel van de accommodaties kun je avondeten en/of ontbijt bestellen. Elders kun je gebruikmaken van een keuken. Hoe klein ook: er zijn altijd pannen, servies en bestek aanwezig. Je kunt dus zonder brander op pad.

Water is geen probleem: bij kerkjes is altijd een kraan en in de bergen kun je van snelstromende beekjes drinken. Mensen onderweg vullen meestal graag je fles bij.

Horeca en winkels

Horeca en supermarkten zijn relatief schaars langs het Olavspad. Je zult dus vooruit moeten plannen en niet te veel op de voorzienigheid rekenen. Op het traject over Dovrefjell (ca. 100 km) zijn helemaal geen supermarkten, al kun je wel etenswaren kopen bij diverse accommodaties. Omdat er niet zoveel horeca is, is het aan te bevelen een thermosfles mee te nemen, zodat je altijd koffie of thee bij je hebt.

Het Olavspad als pelgrimspad

Andere pelgrims?

Het mooie van het Olavspad is dat het erg rustig is. Dat kan tegelijkertijd ook als nadeel voelen. Je kunt dagen lopen zonder een collega-pelgrim tegen te komen, en de ‘veiligheid van de groep’ zoals op de camino’s is er dus niet. De andere kant van deze medaille is dat je snel contact maakt met de mensen die je wél treft.

Pelgrimspaspoort en Olavsbrev

Er is een speciaal pelgrimspaspoort voor de Olavspaden beschikbaar. Wanneer je minstens 100 km hebt gelopen, kun je in Trondheim een Olavsbrev (het pelgrimscertificaat) ontvangen.
Bestel hier je paspoort: viagaia.nl/webshop/pelgrims-items/pelgrimspaspoort

Meer weten?

Gidsen

Er zijn diverse wandelgidsen verkrijgbaar. Hier staan ze op een rijtje:
www.op-vrije-voeten.nl/olavspaden/olavspad-noorwegen/76-wandelgidsen

Van de Nederlandstalige gids wordt de 4e druk verwacht in januari 2026. Check daarvoor de webshop: viagaia.nl/webshop/wandelgidsen

Verder lezen

Op op-vrije-voeten.nl zijn tijdschriftartikelen, blogs en boeken verzameld:
www.op-vrije-voeten.nl/olavspaden/olavspad-noorwegen