Wandelroutes Oldambt en Dollard

Oldambt. Hartstikke zen, dit hoekje van Nederland. Echt van die strakke serene landschappen waar Groningen patent op heeft. Toch?

Niet helemaal. Er is hier meer te beleven dan je op het eerste gezicht zou denken. Oldambt staat bol van de historie. En naast Oldambt heb je nog de Dollard. Daar zit de geschiedenis vooral onder water. Ooit was deze zeearm tussen Nederland en Duitsland een veenweidegebied. Bij verschillende overstromingen en stormvloeden in de 13e en 14e eeuw verdwenen tientallen dorpjes en buurtschappen permanent onder water. Tijdens de roemruchte Cosmas- en Damianusvloed in 1509 kreeg de Dollard zijn grootste omvang ooit. In de eeuwen daarna werd er af en toe wat land teruggewonnen, met wisselende succes.

En de Dollard anno nu? Sinds 1975 is het een natuurgebied. En een heel bijzonder natuurgebied: een van de weinige brakwater getijdengebieden in Europa. Bij Nieuw Statenzijl, in het zuidoosten, stroomt de Westerwoldse Aa de Dollard in. Daar is het water zoet. Maar bij de Punt van Reide, een landtong aan de westkant, is het water zout. Dit verloop van zoet naar zout zie je terug in de plantengroei. En wat je naast bijzondere planten ook ziet: enorm veel vogels.

Zeehonden

De Dollard bestaat vooral uit slik, maar bij de Punt van Reide liggen zandbanken dicht bij de kust. Een perfecte plek voor zeehonden om te bivakkeren en voor nageslacht te zorgen. Je treft ze hier aan in de maanden juni, juli en augustus. Om de beesten niet te laten schrikken kun je ze alleen bekijken van achter een zeehondenkijkwand met kijkgaten. De beste tijd is 1,5 uur voor hoog water. Een getijdentabel vind je op waterinfo.rws.nl, selecteer de kaart Astronomisch getij en zoek op Reide.

Boerderijen in Oldambt

Wat is het verband tussen vruchtbare grond en socialisme? Lees even verder.

De 19e eeuw was een gouden periode voor boeren in Friesland en Groningen. Mede dankzij het mineraalrijke slib uit de Dollard waren de graanoogsten jarenlang overvloedig.

So far, so good, maar de sociaal-maatschappelijke gevolgen bleken groot. Want wat doen ondernemers als ze een groot deel van de arbeidsmarkt in handen hebben? Ze betalen hun werknemers steeds minder. Dat gebeurde dan ook met de landarbeiders die voor de boeren werkten. Vooral in de wintermaanden was er weinig werk en konden ze amper rondkomen.

Ondertussen werden de boeren steeds rijker en bouwden ze steeds grotere boerderijwoningen. In Oldambt zie je kolossale boerderijen die stammen uit deze periode, de Oldambster boerderij. Er is een website die ze allemaal in kaart heeft gebracht: boerderijenboekoldambt.nl.

En wat gebeurt er als werknemers onderbetaald worden door rijke werkgevers? Er ontstaan socialistische en communistische denkbeelden, die verrassend duurzaam blijken. In de eerste helft van de 20e eeuw nam de welvaart af, de graanprijzen daalden en de rijkdom van de graanboeren werd gaandeweg minder, maar nu, een eeuw later, is het noordoosten van Groningen nog steeds een communistisch bolwerk.

Wandelgids

Het gidsje Lopen door de historie van de Dollard geeft je 5 wandelroutes van 12 tot 16 km rond Bad Nieuweschans, Dollard Oost, Dollard West, Finsterwolde en Nieuwolda. Oude kaarten uit 1902 laten je zien hoeveel er afgelopen eeuw in de Dollard is veranderd – en dat is akelig veel. Wat je aan landschappen kunt verwachten: weidse polders, zeedijken en nieuwe natuur.

Bezoekerscentrum Dollard

Wegens verbouwing nog even gesloten tot 1 juni 2019, maar daarna kun je hier terecht voor wandelingen en excursies. Boven in het bezoekerscentrum is een uitzichtpunt waar je net boven de dijk uit kunt kijken. Vooral vogelliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen. Meer weten: www.groningerlandschap.nl/natuur/bezoekerscentra/bezoekerscentrum-dollard/.

Wandelroute

Is het bezoekerscentrum gesloten, dan heeft het Groninger Landschap nog altijd deze wandelroute van 10 km waarmee je de naaste omgeving kunt verkennen. En in de zomermaanden al die zeehonden kunt spotten. Gaaf!