Pieterpad (LAW 9)

Het Pieterpad loopt van Pieterburen in Groningen via de oostelijke provincies naar de Sint-Pietersberg bij Maastricht. Van alle Nederlandse LAW’s (langeafstandswandelpaden) is het Pieterpad veruit de bekendste. Rond deze route is daardoor een ware folklore ontstaan. Zelfs op koude winterdagen kom je onderweg veel andere wandelaars tegen. Sommige restaurants hebben speciale Pieterpad-gerechten op de kaart staan. Maar hoe is dit alles eigenlijk begonnen?

De route in grote lijnen

Het Pieterpad start aan de Groninger Waddenkust en slingert via het karakteristieke terpenlandschap richting de stad Groningen. Vervolgens brengt de Hondsrug je naar het Drents Plateau, met zijn uitgestrekte heidevelden, indrukwekkende hunebedden, schilderachtige esdorpen en het idyllische dal van de Drentsche Aa.

Na de voormalige hoogvenen rond Coevorden volgt de route een stuk van de Overijsselse Vecht. Wandelend door bossen en over de heide van de Sallandse Heuvelrug bereik je de Graafschap.

Na Vorden gaat de tocht verder in de Liemers, een houtrijk landschap met verspreide boerderijen, bolle enken en beken. Verrassend is de overgang van de heuvels in Montferland naar het dal van de Rijn, om weer omhoog te klimmen naar het Rijk van Nijmegen.

Dan treedt het Pieterpad in de voetsporen van de bedevaartgangers in Limburg. Met de Maas als leidraad en balancerend op de rand van Nederland bereik je het heuvellandschap van Zuid-Limburg. Via Maastricht eindigt de route op de Pietersberg. Daar is een aansluiting op de GR 5. Per saldo doorkruis je 5 provincies.

Hoe is het Pieterpad ontstaan?

De route is eind jaren 70 gemaakt door Toos Goorhuis, bijgestaan door vriendin Bertje Jens. Goorhuis vertelde ooit in een interessant interview met tijdschrift Op Lemen Voeten over de ontstaansgeschiedenis van het pad. Het kostte hen jaren om de heenweg van Pieterburen naar de Pietersberg te beschrijven. Soms waren ze 3 dagen over 12 km route bezig.

De terugweg naar Pieterburen ging iets sneller: “Waar het kon, heb ik het met de auto gedaan. Stapvoets over akkerwegen rijden, alleen om de oriëntatiepunten te noteren.” Deze uitspraak baarde destijds enig opzien. Toch is dit eigenlijk ook weer niet zo gek, want eerlijk is eerlijk: ook bij de wandelroutes op deze site heeft gemotoriseerd vervoer weleens een handje geholpen.

Toos Goorhuis en Bertje Jens legden hun kindje al vrij snel te vondeling bij het Nivon, waar ze beiden lid van waren. In 1983 werd het Pieterpad officieel geopend. Al vrij snel groeide de LAW uit tot een begrip. Wat zeg ik? Tot een mythe. En mythes kunnen een eigen leven gaan leiden. Zo is het Pieterpad weleens omschreven als een “eeuwenoud pelgrimspad”. En een oud-collega van mij hield jarenlang vol dat het Pieterpad vlak langs zijn huis in Bergen op Zoom kwam. Want daar had hij weleens rood-witte markeringen gezien “en rood-witte markeringen zijn toch van het Pieterpad?”

Is het Pieterpad de oudste LAW van Nederland?

Dat is nog zo’n mythe. Weinig wandelaars weten dat de ANWB in de eerste helft van de 20e eeuw al een paar langeafstandswandelpaden had uitgestippeld. Maar na de oorlog raakte ze gaandeweg in verval, en net in de jaren 70 waren de laatste sporen daarvan opgeruimd. In de jaren 90 reïncarneerde een van die oude ANWB-wandelpaden onder de naam Pelgrimspad, een andere LAW.

De langste wandelroute van Nederland?

Nee, dat is het Nederlands Kustpad, met in totaal 725 km – bijna anderhalf keer zo lang als het Pieterpad met zijn 498 km.

Wie beheert het Pieterpad eigenlijk?

Het wordt beheerd door de Werkgroep Pieterpad van het Nivon. Officiële website: www.pieterpad.nl. Op deze site staan onder meer de laatste routewijzigingen en een prikbord. Drijvende kracht is Maarten Goorhuis – ja inderdaad, de zoon van. Een andere trouwe gangmaker is fotograaf Wim van der Ende. Uiteraard worden ze bijgestaan door een legertje vrijwilligers.

Toos en Bertje zijn inmiddels allebei overleden. Ze worden geëerd met een gedenkplaat in Vorden, halverwege het Pieterpad. En zeker in het geval van Bertje nodigt dat uit tot filosofische mijmeringen, vind ik persoonlijk. Want Bertje Jens was een gepromoveerde jurist met grote verdiensten voor het maatschappelijk werk in Nederland. Maar hoe zullen de meeste Nederlanders haar naam blijven herinneren? Vanwege een wandelroute die ze na haar pensioen met een goede vriendin maakte. Zo bijzonder kan het lopen.

En nog wat praktische tips

Top 5 van vragen die ik het vaakst heb gekregen uit mijn naaste omgeving.

Heb je per se de papieren gidsen nodig?

Strikt genomen niet, maar persoonlijk vind ik ze toch wel handig. Kaartjes en gps-tracks zijn allemaal wel op de site van Wandelnet te vinden (deel 1 en deel 2), geen probleem. De hele route is bovendien rood-wit gemarkeerd, in beide richtingen. Maar een wandelgids heeft een unieke feature: papier werkt ook zonder batterijen of opladers. Daarnaast bieden LAW-gidsen ook nog eens extra achtergrondinformatie. Je steekt er wat van op.

Kun je het Pieterpad met je hond lopen?

Ja, van een wandelvriendin weet ik dat dat redelijk goed te doen is. Op vrijwel de hele route kan de hond mee, wel soms aangelijnd. En op de paar stukken waar honden niet zijn toegestaan is er altijd wel een omweg mogelijk.

Kun je het Pieterpad ook fietsen?

Niet doen. Ik herhaal: niet doen. Vergeet het. De mooiste stukken van het Pieterpad zijn opvallend vaak de stukken waar je niet kunt fietsen. Wil je een mooie fietstocht maken, dan zou ik eerder de LF1 Noordzeeroute kiezen, een schitterende fietsroute aan de andere kant van Nederland.

Krijg ik een medaille/stempel/herdenking als ik de tocht heb volbracht?

Kom op zeg, het Pieterpad is geen Nijmeegse Vierdaagse. 😃

Hoe kom ik aan overnachtingsadressen?

Op de pagina Accommodaties vind je een groeiende verzameling overnachtingsmogelijkheden in Europa, ook langs het Pieterpad. Maar een completer overzicht vind je op de officiële website www.pieterpad.nl.