Wandelroute Landgoed Gorp & Roovert (8/11 km)

Rovertsche Leij: een kronkelend natuurparadijs

Wie langs de Rovertsche Leij wandelt, waant zich even in een klein paradijs. Het kronkelende beekje slingert door een landschap van loofbos, natte graslanden en open weides. De oevers zijn weelderig begroeid met varens, wilgen, elzen en dotterbloemen, terwijl op de drogere zandgronden struiken als brem en aangeplante rododendrons kleur brengen in het landschap.

Dankzij de afwisseling van nat en droog, open en dicht, leeft hier een grote rijkdom aan planten en dieren. In de zomer hoor je de zang van de wielewaal, en met wat geluk zie je de felblauwe flits van een ijsvogel die laag over het water schiet. De uitgesleten bochten van de beek, waar het water zacht tegen de oevers schuurt, bieden ideale nestplekken voor deze schuwe vogel.

De Rovertsche Leij vormt samen met de Poppelsche Leij een grensbeek die door de natuurgebieden tussen Goirle, Hilvarenbeek en het Belgische Poppel stroomt. Eeuwenlang fungeerde ze als scheidslijn tussen dorpen en zelfs tussen landen. Een menselijke grens in een landschap waar de natuur altijd haar eigen weg bleef volgen.

De beek is de laatste decennia grotendeels hersteld in haar oorspronkelijke slingerende loop. Ooit was ze rechtgetrokken om water sneller af te voeren, maar dat leidde tot verdroging en verlies aan biodiversiteit. Nu mag de Rovertsche Leij weer meanderen, vertragen en soms overstromen, waardoor het beekdal opleeft zoals vroeger.

Landgoed Gorp en Roovert: van aristocratie naar natuur

Het uitgestrekte landgoed Gorp en Roovert, ongeveer 1200 hectare groot, is een van de mooiste particuliere landgoederen van Brabant – goed voor zo’n 2400 voetbalvelden aan bos, heide en beekdal. Het ligt op de overgang van hoge zandgronden naar lager gelegen beekdalen. Dat zorgt voor een verrassend gevarieerd landschap met oude bossen, zandwegen met eikenhagen, heidevelden en vochtige beemden.

In 1868 kwam het landgoed in handen van Eugène François Joseph de Zerezo de Tejada, een edelman van Spaanse afkomst. De gemeente Hilvarenbeek had destijds dringend geld nodig en verkocht een groot deel van haar gronden. Zo groeide Gorp en Roovert uit tot een samenhangend geheel van bossen, jachtterreinen en landbouwgrond. Eugène zou later, in 1871, tot baron worden verheven.

Rond 1870 liet De Zerezo de Tejada een sierlijk jachthuis bouwen met twee torentjes, liefkozend het kasteeltje van Gorp genoemd. Voor het huis staat een beeld van Diana, de Romeinse godin van de jacht: een passend symbool van de 19e-eeuwse aristocratische levensstijl. Nabij wandelknooppunt 93 kun je dit bijzondere bouwwerk nog altijd bewonderen.

Sinds 1920 is het landgoed in bezit van de familie Van Puijenbroek, bekende textielfabrikanten uit Goirle. Zij hebben het gebied zorgvuldig beheerd en opengesteld voor wandelaars. Dankzij hun inzet kun je vandaag vrij ronddwalen over brede lanen en stille bospaden, waar reeën, spechten en eekhoorns hun weg kruisen.

Herstel van het beekdal: een tweede jeugd voor de Leij

De Rovertsche Leij behoort tot de vele Brabantse beken die in de vorige eeuw rechtgetrokken werden om water sneller af te voeren en landbouwgrond te ontzien. Dat strakke systeem bleek kwetsbaar: het water verdween te snel, de bodem verdroogde en de rijkdom aan planten en dieren nam af.

In recente decennia kreeg de beek haar natuurlijke loop terug, dankzij een reeks herstelprojecten uitgevoerd door Brabants Landschap, Waterschap De Dommel en de gemeenten Goirle en Hilvarenbeek. De oevers zijn verlaagd en verbreed, zodat de Leij weer mag overstromen bij hoog water. Die natuurlijke dynamiek zorgt voor een levendig, veerkrachtig beekdal.

Door het water meer ruimte te geven, is een vochtig en bloemrijk landschap ontstaan waar orchideeën, pinksterbloemen en kattenstaarten opnieuw bloeien. Ook de beekprik en bittervoorn zijn teruggekeerd in het heldere water, terwijl amfibieën en libellen langs de oevers hun leefgebied hervinden.

Het beekdal fungeert bovendien als natuurlijke spons: in natte perioden houdt het water vast, in droge zomers geeft het langzaam vocht af aan de omgeving. Zo helpt het gebied wateroverlast én droogte te beteugelen – precies de uitdagingen waar Brabant tegenwoordig voor staat.