Wandelroute Ginkelse Heide (11 km)
LENGTE 11 km
TYPE rondje
REGIO Gelderland
BEGIN Restaurant Juffrouw Tok (vh. Herberg Zuid-Ginkel), Verlengde Arnhemseweg 101, Ede
EIND idem
HONDEN
LANDSCHAP bos | heide | Market Garden | Veluwe
MAKER Arthur van Essen
LAATSTE UPDATE 20250921
Een wandelroute in het teken van operatie Market Garden (Slag om Arnhem) in 1944.
Op 17 en 18 september 1944 was de Ginkelse Heide het toneel van hevige gevechten. Zondagmiddag 17 september landden bij Wolfheze de eerste Britse luchtlandingstroepen (‘airbornes’), gevolgd door 2.300 parachutisten op maandag 18 september. Zij namen het op tegen Duitse troepen, die vanuit kazernes in Ede en vanuit Amersfoort waren aangevoerd. De eerste Britse eenheid ter plaatse – het 7e bataljon van de King’s Own Scottish Borderers (7 KOSB) – kreeg de opdracht de Ginkelse Heide veilig te stellen voor de landing van de 4e Parachutistenbrigade, onderdeel van de 1st British Airborne Division.
Opmerking: in de routebeschrijving vind je nog veel meer historische informatie!
De eerste parachutisten
Op zaterdag 20 september 2014 beschreef de toen 20-jarige in Herberg Zuid-Ginkel werkzame en woonachtige Willie Kramer in het dagblad De Gelderlander haar ervaringen:
“We fietsten samen terug van de kerk en zagen een aantal parachutisten landen vlak bij ons huis. Mijn schoonvader was samen met zijn zoon (later Kramers man, red.) de koeien aan het melken. Ze hoorden dat er geschoten werd en hebben de koeien gelaten voor wat ze waren.”
De volgende dag landden er 2300 para’s de Ginkelsche Heide.
“We konden alles zien vanuit het keukenraam. Het huis staat aan de weg en aan de overkant gebeurde alles. We wisten niet wat we zagen, het zag zwart van de parachutisten. […] De parachutisten hingen in bomen en in de schoorsteen, het was vreselijk. Er waren heel veel gewonden.”
Café Planken Wambuis
In de late namiddag van zondag 17 september groeven de mannen van 7 KOSB zich rondom de heide in. Hun schuttersputten langs de N224 zijn nog overal zichtbaar.
- De A-compagnie nam posities in aan weerszijden van de weg Ede–Arnhem, zo’n honderd meter ten oosten van Herberg Zuid-Ginkel, bij de Heidebloem Allee. Hun commandopost bevond zich in Café Planken Wambuis.
- De D-compagnie bezette het werkkamp ’t Wijde Veld, aan de oostelijke rand van de heide, en de aangrenzende bosstrook langs de zuidzijde, waar het talud van de huidige A12 liep. Dat gebied stond destijds bekend als het ‘Hazenpad’, een mogelijke Duitse vluchtroute bij een invasie van West-Nederland.
- De C- en B-compagnie namen stellingen in langs de westelijke bosrand van de heide, op minder dan een kilometer afstand van de Duitse troepen in de Simon Stevin- en Elias Beeckman-kazernes in Ede. De Britten beschikten daarbij over antitankkanonnen, zware en lichte mitrailleurs, mortieren en automatische handvuurwapens.
Duitse aanval
Vanaf middernacht probeerden Duitse troepen, samen met Nederlandse SS’ers, de Britten met geweld uit hun stellingen te verdrijven. Vanuit Ede trokken zij frontaal over de heide, van west naar oost, en waaierden aan de oostrand uit naar het zuiden. Hun doel was duidelijk: voorbij het tunneltje onder de A12 – waar de Britten licht-, rook- en oriëntatiebakens hadden geplaatst voor de aanstaande dropping van de 4e Parabrigade – aansluiting zoeken bij Duitse eenheden die langs de spoorlijn uit het westen oprukten, om zo de Britten in te sluiten. De aanval werd ondersteund door rupsvoertuigen. Alleen in de noordoosthoek van de heide wisten de Duitsers tijdelijk terrein te winnen, maar dat moesten ze later in de nacht weer prijsgeven.
Herberg Zuid-Ginkel
In de nacht vestigden de Duitsers hun hoofdkwartier in Herberg Zuid-Ginkel, vanwaar zij de volgende middag door Britse parachutisten van het 10e bataljon zouden worden verdreven. Tegen de ochtend van 18 september volgde een nieuwe aanval, dit keer vanuit het noordoosten. De Duitsers probeerden achter de Britse linies door te breken en via het werkkamp naar de zuidkant van de heide te trekken. Daarbij zetten zij zoeklichten op de snelweg in en maakten gebruik van pantserwagens, 20mm-kanonnen, granaatwerpers, antitankgeschut en zware mitrailleurs. Met deze overmacht wisten ze de Britse A-compagnie uit het bosgebied langs de snelweg, ten oosten van de Herberg Zuid-Ginkel, te verdrijven. Beide partijen leden daarbij zware verliezen.
Nog meer parachutisten
De situatie op en rond de heide veranderde ingrijpend toen in de middag van 18 september de Britse 4e Parachutistenbrigade landde. In minder dan tien minuten sprongen 2.300 para’s uit de lucht. Aanvankelijk openden de Duitsers nog het vuur op de dalende parachutisten, maar al snel sloegen grote groepen op de vlucht of gaven zich over. Alleen de afdeling Zware Wapens, opgesteld op het open terrein ten oosten van de Herberg Zuid-Ginkel, bood hardnekkig verzet.
Branden op de Ginkelse Heide
Zo ver was het in de nacht en ochtend van 17 op 18 september 1944 echter nog lang niet, zoals tijdens deze wandeling duidelijk zal worden. Bij de landing van de para’s op de middag van de 18e ontstonden overal op de heide branden, aangewakkerd door mortiervuur van beide kanten en Britse lichtkogels. Voor enkele gewonde parachutisten, die bovendien beladen waren met munitie, werden die vlammen fataal.
Horeca
Bij begin/eindpunt.
Update juni 2021
Route nagelopen, enkele wijzigingen in de tekst, foto’s toegevoegd, foutje in kaartje verbeterd.
(Wessel Zweers)
In dezelfde regio
Ook de Tweevoeter-wandelroute Planken Wambuis loopt in dit gebied. Beide routes vallen voor een klein deel samen. Liefhebbers van lange wandeltochten kunnen ze combineren tot één wandelroute.
13 reacties
-
Gisteren was ik op de Ginkelse Heide om naar de parachutisten te kijken. De inscriptie van Tex Banwell in de eik alsnog teruggevonden. Te herkennen aan een grote hoofdletter A (dus niet zijn eigen initialen), met daaronder wat minder duidelijke inkervingen. Foto is toegevoegd aan deze pagina!
-
Wij willen graag deze wandeling maken. Is deze ook middels markeringen aangegeven of alleen met de beschrijving te lopen.
-
Beste Julia, deze wandelroute is niet gemarkeerd. Dus inderdaad de tekst gebruiken. Als je de Komoot-app op je mobiel hebt, dan kun je het kaartje op deze pagina daarop zetten, en zie je onderweg meteen waar je precies bent.
-
-
Mooie wandeling. Een paar opmerkingen.
Bij Juffrouw Tok staat nu ook een bord met daarop de Mei 1940 gebeurtenissen waarbij drie huzaren sneuvelden.
Bij het tweede tunneltje (8) zijn geen sporen meer te zien.
Rond de boom waar Banwell (9) zijn naam in kraste (met moeite te herkennen)..zijn ook de nodige bomen in de omgeving getekend door kogelsporen.
Bij punt 11 geen uitzicht, direct links over heuveltje fietspad volgen is eenvoudiger.
Over de hei kun je ook de schaapskooi in de verte aanhouden. Daar richting weg wandelen en dan linksaf ligt Juffrouw Tok.-
Dank Ben voor het delen van je observaties. Ik zal de route binnenkort nalopen en waar nodig de routebeschrijving aanpassen.
-
Inmiddels de route nagelopen.
Een paar van je opmerkingen heb ik verwerkt in de tekst.
Het hele stuk vanaf het tweede tunneltje tot aan het heuveltje heb ik qua routebeschrijving vereenvoudigd.
Op het heuveltje heb je inderdaad geen vrij zicht meer op de Ginkelse Heide. Het is niet anders.
Die inscriptie van Banwell heb ik zelf niet kunnen vinden. Ik zag diverse bomen waarop van alles was gekrast, maar niet iets wat duidelijk te herleiden was tot Keith Banwell, bijvoorbeeld zijn initialen KB of de koosnaam Tex. Jij hebt ‘m dus wel gevonden, Ben? Ben wel benieuwd.
-
-
Jammer dat de wandeling niet als pdf is te downloaden. We lopen graag met een kaartje bij de beschrijving(en).
-
Inmiddels is er een kaartje aan deze wandelroute toegevoegd. Dat kaartje kun je via Komoot op je mobiel zetten en tijdens de wandeling gebruiken.
-
-
voor de liefhebbers van de hei, een video van deze winter:
http://www.youtube.com/watch?v=vPuxsyg5UIA -
prachtige wandeling indrukwekkend ook om op die plaats rond te lopen waar zoveel is gebeurd. in het begin was het even verwarrend want wij konden de paddestoel niet vinden of hij is er niet meer, maar het is gelukt.
-
Schitterende tocht. Natuur en geschiedenis aan één gesmeed. In uw routebeschrijving wordt op uitstekende wijze weergegeven wat er hier zo’n 60 jaar geleden bij de luchtlandingen heeft plaatsgevonden. Jammer dat de verschillende “plaatsen om bij stil te staan” niet in het veld zijn gemerkt. Een eenvoudig paaltje met een plastic schildje (zoals bij de grafheuvels) zou al voldoende zijn. Dit is overigens geen verwijt naar u, maar wel aan overheidsinstanties die daarvoor meer aandacht zouden moeten hebben.
-
Ik ga binnenkort samen met de site-beheerder van De Tweevoeter ter plaatse bekijken of de door de Fam. Schreutelkamp bij punt 10 voorgestelde
wijziging inderdaad eenduidiger is. Bedankt voor uw oplettendheid, want daar moet ik en andere wandelaars het van hebben! -
Fijne wandeling!!
Slechts 1 opmerkinkje; Bij punt 10 lijkt het ons duidelijker om het volgende te schrijven:
“Na ca. 200 m. zandweg RD volgen, het fietspad aan rechterhand houden en zijpaden naar links negeren. Zandweg wordt later grindweg.”
Nogmaals hartelijk dank en we zullen meer wandelingen van Uw site gaan maken.
Vr. gr. Hans en Bep Schreutelkamp
LENGTE 11 km
TYPE rondje
REGIO Gelderland
BEGIN Restaurant Juffrouw Tok (vh. Herberg Zuid-Ginkel), Verlengde Arnhemseweg 101, Ede
EIND idem
HONDEN
LANDSCHAP bos | heide | Market Garden | Veluwe
MAKER Arthur van Essen
LAATSTE UPDATE 20250921
Een wandelroute in het teken van operatie Market Garden (Slag om Arnhem) in 1944.
Op 17 en 18 september 1944 was de Ginkelse Heide het toneel van hevige gevechten. Zondagmiddag 17 september landden bij Wolfheze de eerste Britse luchtlandingstroepen (‘airbornes’), gevolgd door 2.300 parachutisten op maandag 18 september. Zij namen het op tegen Duitse troepen, die vanuit kazernes in Ede en vanuit Amersfoort waren aangevoerd. De eerste Britse eenheid ter plaatse – het 7e bataljon van de King’s Own Scottish Borderers (7 KOSB) – kreeg de opdracht de Ginkelse Heide veilig te stellen voor de landing van de 4e Parachutistenbrigade, onderdeel van de 1st British Airborne Division.
Horeca
Bij begin/eindpunt.
Update juni 2021
Route nagelopen, enkele wijzigingen in de tekst, foto’s toegevoegd, foutje in kaartje verbeterd.
(Wessel Zweers)
In dezelfde regio
Ook de Tweevoeter-wandelroute Planken Wambuis loopt in dit gebied. Beide routes vallen voor een klein deel samen. Liefhebbers van lange wandeltochten kunnen ze combineren tot één wandelroute.
13 reacties
-
Gisteren was ik op de Ginkelse Heide om naar de parachutisten te kijken. De inscriptie van Tex Banwell in de eik alsnog teruggevonden. Te herkennen aan een grote hoofdletter A (dus niet zijn eigen initialen), met daaronder wat minder duidelijke inkervingen. Foto is toegevoegd aan deze pagina!
-
Wij willen graag deze wandeling maken. Is deze ook middels markeringen aangegeven of alleen met de beschrijving te lopen.
-
Beste Julia, deze wandelroute is niet gemarkeerd. Dus inderdaad de tekst gebruiken. Als je de Komoot-app op je mobiel hebt, dan kun je het kaartje op deze pagina daarop zetten, en zie je onderweg meteen waar je precies bent.
-
-
Mooie wandeling. Een paar opmerkingen.
Bij Juffrouw Tok staat nu ook een bord met daarop de Mei 1940 gebeurtenissen waarbij drie huzaren sneuvelden.
Bij het tweede tunneltje (8) zijn geen sporen meer te zien.
Rond de boom waar Banwell (9) zijn naam in kraste (met moeite te herkennen)..zijn ook de nodige bomen in de omgeving getekend door kogelsporen.
Bij punt 11 geen uitzicht, direct links over heuveltje fietspad volgen is eenvoudiger.
Over de hei kun je ook de schaapskooi in de verte aanhouden. Daar richting weg wandelen en dan linksaf ligt Juffrouw Tok.-
Dank Ben voor het delen van je observaties. Ik zal de route binnenkort nalopen en waar nodig de routebeschrijving aanpassen.
-
Inmiddels de route nagelopen.
Een paar van je opmerkingen heb ik verwerkt in de tekst.
Het hele stuk vanaf het tweede tunneltje tot aan het heuveltje heb ik qua routebeschrijving vereenvoudigd.
Op het heuveltje heb je inderdaad geen vrij zicht meer op de Ginkelse Heide. Het is niet anders.
Die inscriptie van Banwell heb ik zelf niet kunnen vinden. Ik zag diverse bomen waarop van alles was gekrast, maar niet iets wat duidelijk te herleiden was tot Keith Banwell, bijvoorbeeld zijn initialen KB of de koosnaam Tex. Jij hebt ‘m dus wel gevonden, Ben? Ben wel benieuwd.
-
-
Jammer dat de wandeling niet als pdf is te downloaden. We lopen graag met een kaartje bij de beschrijving(en).
-
Inmiddels is er een kaartje aan deze wandelroute toegevoegd. Dat kaartje kun je via Komoot op je mobiel zetten en tijdens de wandeling gebruiken.
-
-
voor de liefhebbers van de hei, een video van deze winter:
http://www.youtube.com/watch?v=vPuxsyg5UIA -
prachtige wandeling indrukwekkend ook om op die plaats rond te lopen waar zoveel is gebeurd. in het begin was het even verwarrend want wij konden de paddestoel niet vinden of hij is er niet meer, maar het is gelukt.
-
Schitterende tocht. Natuur en geschiedenis aan één gesmeed. In uw routebeschrijving wordt op uitstekende wijze weergegeven wat er hier zo’n 60 jaar geleden bij de luchtlandingen heeft plaatsgevonden. Jammer dat de verschillende “plaatsen om bij stil te staan” niet in het veld zijn gemerkt. Een eenvoudig paaltje met een plastic schildje (zoals bij de grafheuvels) zou al voldoende zijn. Dit is overigens geen verwijt naar u, maar wel aan overheidsinstanties die daarvoor meer aandacht zouden moeten hebben.
-
Ik ga binnenkort samen met de site-beheerder van De Tweevoeter ter plaatse bekijken of de door de Fam. Schreutelkamp bij punt 10 voorgestelde
wijziging inderdaad eenduidiger is. Bedankt voor uw oplettendheid, want daar moet ik en andere wandelaars het van hebben! -
Fijne wandeling!!
Slechts 1 opmerkinkje; Bij punt 10 lijkt het ons duidelijker om het volgende te schrijven:
“Na ca. 200 m. zandweg RD volgen, het fietspad aan rechterhand houden en zijpaden naar links negeren. Zandweg wordt later grindweg.”
Nogmaals hartelijk dank en we zullen meer wandelingen van Uw site gaan maken.
Vr. gr. Hans en Bep Schreutelkamp
Geef een reactie
Opmerking: in de routebeschrijving vind je nog veel meer historische informatie!
De eerste parachutisten
Op zaterdag 20 september 2014 beschreef de toen 20-jarige in Herberg Zuid-Ginkel werkzame en woonachtige Willie Kramer in het dagblad De Gelderlander haar ervaringen:
“We fietsten samen terug van de kerk en zagen een aantal parachutisten landen vlak bij ons huis. Mijn schoonvader was samen met zijn zoon (later Kramers man, red.) de koeien aan het melken. Ze hoorden dat er geschoten werd en hebben de koeien gelaten voor wat ze waren.”
De volgende dag landden er 2300 para’s de Ginkelsche Heide.
“We konden alles zien vanuit het keukenraam. Het huis staat aan de weg en aan de overkant gebeurde alles. We wisten niet wat we zagen, het zag zwart van de parachutisten. […] De parachutisten hingen in bomen en in de schoorsteen, het was vreselijk. Er waren heel veel gewonden.”
Café Planken Wambuis
In de late namiddag van zondag 17 september groeven de mannen van 7 KOSB zich rondom de heide in. Hun schuttersputten langs de N224 zijn nog overal zichtbaar.
- De A-compagnie nam posities in aan weerszijden van de weg Ede–Arnhem, zo’n honderd meter ten oosten van Herberg Zuid-Ginkel, bij de Heidebloem Allee. Hun commandopost bevond zich in Café Planken Wambuis.
- De D-compagnie bezette het werkkamp ’t Wijde Veld, aan de oostelijke rand van de heide, en de aangrenzende bosstrook langs de zuidzijde, waar het talud van de huidige A12 liep. Dat gebied stond destijds bekend als het ‘Hazenpad’, een mogelijke Duitse vluchtroute bij een invasie van West-Nederland.
- De C- en B-compagnie namen stellingen in langs de westelijke bosrand van de heide, op minder dan een kilometer afstand van de Duitse troepen in de Simon Stevin- en Elias Beeckman-kazernes in Ede. De Britten beschikten daarbij over antitankkanonnen, zware en lichte mitrailleurs, mortieren en automatische handvuurwapens.
Duitse aanval
Vanaf middernacht probeerden Duitse troepen, samen met Nederlandse SS’ers, de Britten met geweld uit hun stellingen te verdrijven. Vanuit Ede trokken zij frontaal over de heide, van west naar oost, en waaierden aan de oostrand uit naar het zuiden. Hun doel was duidelijk: voorbij het tunneltje onder de A12 – waar de Britten licht-, rook- en oriëntatiebakens hadden geplaatst voor de aanstaande dropping van de 4e Parabrigade – aansluiting zoeken bij Duitse eenheden die langs de spoorlijn uit het westen oprukten, om zo de Britten in te sluiten. De aanval werd ondersteund door rupsvoertuigen. Alleen in de noordoosthoek van de heide wisten de Duitsers tijdelijk terrein te winnen, maar dat moesten ze later in de nacht weer prijsgeven.
Herberg Zuid-Ginkel
In de nacht vestigden de Duitsers hun hoofdkwartier in Herberg Zuid-Ginkel, vanwaar zij de volgende middag door Britse parachutisten van het 10e bataljon zouden worden verdreven. Tegen de ochtend van 18 september volgde een nieuwe aanval, dit keer vanuit het noordoosten. De Duitsers probeerden achter de Britse linies door te breken en via het werkkamp naar de zuidkant van de heide te trekken. Daarbij zetten zij zoeklichten op de snelweg in en maakten gebruik van pantserwagens, 20mm-kanonnen, granaatwerpers, antitankgeschut en zware mitrailleurs. Met deze overmacht wisten ze de Britse A-compagnie uit het bosgebied langs de snelweg, ten oosten van de Herberg Zuid-Ginkel, te verdrijven. Beide partijen leden daarbij zware verliezen.
Nog meer parachutisten
De situatie op en rond de heide veranderde ingrijpend toen in de middag van 18 september de Britse 4e Parachutistenbrigade landde. In minder dan tien minuten sprongen 2.300 para’s uit de lucht. Aanvankelijk openden de Duitsers nog het vuur op de dalende parachutisten, maar al snel sloegen grote groepen op de vlucht of gaven zich over. Alleen de afdeling Zware Wapens, opgesteld op het open terrein ten oosten van de Herberg Zuid-Ginkel, bood hardnekkig verzet.
Branden op de Ginkelse Heide
Zo ver was het in de nacht en ochtend van 17 op 18 september 1944 echter nog lang niet, zoals tijdens deze wandeling duidelijk zal worden. Bij de landing van de para’s op de middag van de 18e ontstonden overal op de heide branden, aangewakkerd door mortiervuur van beide kanten en Britse lichtkogels. Voor enkele gewonde parachutisten, die bovendien beladen waren met munitie, werden die vlammen fataal.
Geef een reactie