Bentwoud

Struinen door het Bentwoud

Het Bentwoud, tussen Zoetermeer en Boskoop, zal je misschien niet direct iets zeggen. Amper 15 jaar geleden was het Bentwoud nog een en al polder. Sindsdien zijn er miljoenen bomen geplant. Nu is dit het grootste bos van de provincie. Neem de moeite om het eens te leren kennen. Want over een jaar of 10 is dit misschien wel een van de mooiste natuurgebieden van Zuid-Holland.

Zelf woon ik in Gouda, een kilometer of 10 verderop. In de afgelopen jaren heb ik dit nieuwe bos diverse keren bezocht – op wandelschoenen, op hardloopschoenen, op de fiets. Elk paadje heb ik leren kennen. Deze wandelroute laat je de mooiste plekjes van het Bentwoud zien die ik heb ontdekt. En bovendien: op een stukje fietspad na is de hele route onverhard, of hooguit halfverhard.

Praktisch

Deze wandelroute bestaat uit een rondje van 13 km. Mogelijk kan er 1,5 tot 2 km bij komen als je met het openbaar vervoer reist.

Variant 1: begin en eind bij restaurant Roest in Benthuizen

Adres: Boslaan 3 in Benthuizen. Hier is ook een grote parkeerplaats.
Openbaar vervoer: bus 165 van Alphen a/d Rijn naar Zoetermeer v.v. Uitstappen bushalte Hoogspanningskabels in Benthuizen, 10 minuten lopen naar restaurant Roest. Met het extra stukje vanaf de bushalte erbij wordt de totale routelengte ongeveer 14,5 km.
Routebeschrijving: in onderstaande beschrijving loop je eerst deel 1 en dan deel 2.

Variant 2: begin en eind bij NS-station Boskoop Snijdelwijk

Vanaf dit station is het ongeveer 15 minuten lopen om de route ongeveer halverwege (aan de oostkant van de lus) op te pikken. Dan heb je in bijna alle gevallen minder reistijd, tenzij je vlakbij Zoetermeer woont.
Routebeschrijving: in onderstaande beschrijving loop je eerst deel 2 en dan deel 1.

Horeca

Beide varianten komen langs restaurant Roest in Benthuizen. Variant 1 aan begin en eind; variant 2 ongeveer halverwege.
Variant 2: bij station Boskoop Snijdelwijk is voor zover ik weet geen horeca. Wel heb je hier treinverbindingen met Alphen a/d Rijn en Gouda, waar je in de buurt van het station wel enige horeca hebt.

Stevig schoeisel!

Deze wandelroute gaat deels over grind- en bospaden, maar bevat ook avontuurlijker delen met hoog gras, drassige stukken en oneffen stukken. In elk jaargetijde zou ik stevig schoeisel absoluut aanraden, met minimaal steun aan de enkels. Dus geen lage wandelschoenen of wandelsandalen. Bij drassige stukken blijven je voeten langer droog. En in heel droge perioden heb je meer enkelsteun op harde en oneffen bodem.

Kleding

Op sommige stukken loop je door hoog gras, of over smalle paden met distels en overhangende takken. Zelf liep ik een keer deze route met korte broek en dat bleek bepaald niet ideaal. Had ik al gezegd dat dit een avontuurlijke wandelroute is?

Het verhaal van het Bentwoud

Al eeuwenlang staat Nederland wereldwijd bekend om zijn dijken en strijd tegen het water. Maar er is meer waar we goed in zijn. Bijvoorbeeld de aanleg van nieuwe natuur. Al heel wat nieuwe natuurgebieden zijn tot stand gekomen. Vaak helemaal vanuit het niets. Zoals het Amsterdamse Bos, ooit een werklozenproject. En soms ook nog op onmogelijke plekken, zoals het Horsterwold in Flevoland, dat zelfs ónder de zeespiegel ligt.

Ook het Bentwoud in Zuid-Holland is een huzarenstukje. Helemaal op de tekentafel ontworpen. En bijzonder: weinig natuurgebieden in Nederland zijn zo multifunctioneel. Wandelen, fietsen, hardlopen, de hond uitlaten, paardrijden, golfen – alles heeft zijn plek. Eveneens bijzonder, maar dan van een andere orde: aan de westkant is een herdenkingsbos voor overleden kinderen.

Het Bentwoud is nieuw, maar is het ook een mooi natuurgebied? In het voorjaar is het er nu al prachtig – bloemen, hoge grassen, groene bladeren. Er zijn ook leuke struinpaden voor wandelaars. Maar in de winter oogt het allemaal misschien nog een beetje kaal. Eén ding is wel zeker: het Bentwoud groeit heel hard. Je zou eigenlijk regelmatig moeten terugkomen en met eigen ogen kijken hoeveel mooier het is geworden. Dus ga er nu alvast heen.

Zo is het Bentwoud ontstaan

Het Bentwoud is 800 ha groot en ligt ingeklemd tussen Zoetermeer + Benthuizen aan de ene kant en Boskoop + Waddinxveen aan de andere kant. De aanleg vond plaats in de jaren 2009 tot 2016. Maar de eerste plannen dateerden al vanaf de jaren 80 in de vorige eeuw. Belangrijke drijfveer was vooral recreatie: er moesten grotere recreatiegebieden komen in de bosarme en dichtbevolkte Randstad. De keuze viel op het veenweidegebied tussen Zoetermeer en Boskoop. Aanvankelijk had men een nog groter gebied in gedachten, maar door bezuinigingen tijdens het kabinet Rutte I (Verhagen en Bleker) werden de plannen bijgesteld.

In de afgelopen jaren zijn er een paar miljoen bomen en struiken geplant. Met veel verschillende soorten, om zoveel mogelijk variatie te krijgen. Daarmee is het nu al het grootste bos van de Randstad. Het Bentwoud is eigendom van Staatsbosbeheer en de provincie Zuid-Holland. Bijzonder is dat er ook 2 particuliere stukjes zijn: de golfbaan en het Landgoed Bentwoud.

Een uiterst multifunctioneel bos

Aan veel soorten recreatie is gedacht:

• Wandelen en fietsen: er tientallen kilometers wandelpaden en fietspaden aangelegd.
• Alleen wandelen: wandelaars mogen ook buiten de wandelpaden struinen.
• Hardlopen: het 3 km lange Woudloperspad.
• Golfen: de Golfbaan Bentwoud, waar je ook als wandelaar doorheen kunt lopen.
• Voor kinderen: speelbos Bentjungle.
• Hondenbezitters: in 2 delen mag de hond loslopen. Voor de rest moeten honden aan de lijn. In het begrazingsgebied (onderdeel van deze wandelroute) mogen ze helemaal niet komen, ook niet aan de lijn.

Een uniek gedeelte van het Bentwoud is het Nationaal Kinderbomenbos. Elk jaar tijdens de boomplantdag in november planten familieleden hier ‘geboortebomen’ ter ere van hun pasgeboren kroost, of ‘levensbomen’ ter herinnering aan hun overleden kinderen. Meer info: www.kinderbomenbos.nl.

En de natuur in het Bentwoud?

Met al die verschillende recreatiemogelijkheden zou je haast vergeten dat het Bentwoud in de eerste plaats een natuurgebied is. Het is nog volop in ontwikkeling, maar je kunt nu al veel bijzondere planten, vlinders en vogels spotten. Vooral in het voorjaar zijn de bloemenweiden en natuurvriendelijke oevers verrassend mooi.

Bijzondere vogels:

• patrijs
• ijsvogel
• citroenvlinder
• veldleeuwerik
• velduil
• blauwborst

Bijzondere schimmels:

• 80 soorten paddenstoelen, waarvan je de meeste mag plukken
• zwammen: rookzwam, witte kluifzwam, fopzwam en (ja, zo heet die echt) condoomzwam

Update 2021: voor het eerst is er een ree gespot, zie de reacties onderaan.

Ooit was hier moeras

Voor de aanleg van het Bentwoud was dit gebied vooral landbouwgrond. Maar als we nog verder teruggaan in de tijd, dan komen we nog meer opmerkelijke gedaantewisselingen tegen. Ooit was dit deel van Nederland één groot moeras van uitgestrekte veengebieden, bestaande uit afgestorven plantenresten. Vanaf de 8e tot de 13e eeuw werd het moerasgebied ontgonnen en omgewerkt tot landbouwgebied.

Een nieuwe fase: duidelijk werd dat turf ook handelswaarde had als brandstof. Grote stukken land werden stukje bij beetje ontveend. Uiteindelijk ontstond hier een grote plas: de Noordplas. Deze plas werd in de 18e eeuw weer helemaal drooggemalen, waarna het opnieuw landbouwgebied werd.

Landgoed Bentwoud

Deze wandelroute komt er niet doorheen, maar wel vlak langs: landgoed Bentwoud. In de volksmond heet dit het landgoed van Zeeman – ja, de textielwinkel. Want ooit had eigenaar Jan Zeeman het plan opgevat om zijn hoofdkantoor te verplaatsen van Alphen a/d Rijn naar het Bentwoud. Voor hem niet de eerste keer, de aankoop van zo’n landgoed. Dat deed hij al eerder met Wellenseind, onderdeel van Landgoed de Utrecht, in Noord-Brabant.

De plannen waren op zich goed uitgewerkt. Het overgrote deel zou toegankelijk moeten blijven voor publiek – een voorwaarde van de provincie Zuid-Holland. Daarnaast zou hier een educatieve uitkijktoren moeten komen, met uitzicht op het omringende veengebied. Alles bij elkaar zou het om 10 hectare gaan, pakweg 20 voetbalvelden.

Uiteindelijk ging de plannen toch niet door. In 2017 besloot Jan Zeeman ervan af te zien. Zijn personeel zou liever in Alphen a/d Rijn willen blijven…

Kaartje en gps

Routebeschrijving

Deel 1

1. De route start aan de kopse kant van het (inderdaad roestige) gebouw waarin Roest is gehuisvest, vlakbij een fietsenrek, op een driesprong van wandelpaden. Een paar meter verderop zie je een bord met pijlen naar Oostwoud en Zuidwoud.
2. Kies op deze driesprong het pad dat van het gebouw af loopt. Aan je rechterhand een bosschage, aan je linkerhand verderop een ander gebouwtje.
3. Bij een splitsing L aanhouden (rechts is voor golfers).
4. Het pad maakt een haakse bocht naar R. Aan je linkerhand een loods.
5. Bij een volgende splitsing weer L aanhouden (rechts is voor golfers).
6. Je komt op een breed, halfverhard bospad.
7. Dit pad volgen, kruising negeren.
8. Bij een splitsing L aanhouden, dit pad loopt van de golfbaan vandaan.
9. Bij een kruising met een betonnen pad RD.
10. Na 30 m RA, pad langs sloot volgen.
11. Dit pad buigt af naar L.
12. Je komt uit bij een grindpad. Hier LA, breed grindpad tussen bosschages volgen.
13. Kruising passeren, bochten volgen.
14. Je verlaat het stukje bos, het pad maakt een flauwe bocht naar L.
15. RA richting een houten hek. Dit hek passeren, fietspad oversteken, grindpad blijven volgen.
16. Bij driesprong LA.
17. Na 150 m betonpad kruisen, maar wel de sloot aan je linkerhand houden.
18. Volg het graspad langs de rechteroever van de sloot.
19. Grindpad kruisen.
20. Bij volgend grindpad RA en meteen LA, betonpad langs bosrand.
21. Bocht naar L, breed fietspad kruisen, meteen RA grindpad.
22. Na 25 m LA, paaltje met geelrode markering. Hier begint een bospaadje dat je gemakkelijk over het hoofd ziet.
23. Let op voor takken op de grond.
24. Bij geelrode markering R afbuigen.
25. Langs houten hek, zijpad naar R negeren, volg pad aan de rechteroever van de sloot.
26. Zodra bosrand aan rechterhand ophoudt, RA, langs roodgele markering, brede grascorridor.
27. Na 250 m (100 m voor fietspad) LA via een brede opening.
28. Breed graspad volgen.
29. Karrenspoor kruisen, RD graspad vervolgen.
30. 5 m voor fietspad RA, pad tussen fietspad en sloot.
31. Fietsbruggetje oversteken.
32. Gelijk weer LA, grindpad.
33. Bij T-splitsing RA.
34. Bij kruising, vlak voorbij een sloot, RA langs sloot.
35. Na 60 m LA, breed graspad.
36. Na 400 m bij kruising LA richting uitkijkheuveltje.
37. Heuveltjes aan andere kant verlaten, RA, bij splitsing L aanhouden.
38. Paar kruisingen negeren.
39. Bij kruising met fietspad LA.
40. Na 15 m schuin L, oud landbouwweggetje.
41. Doorlopen tot aan het water en RA. Je komt weer bij het fietspad uit.
42. Een meter of 10 voordat het fietspad naar links afbuigt, LA, tussen 2 blauwe paaltjes door.
43. Eerst een stukje struinen met een slootje aan je rechterhand, later wordt dit een breder en duidelijker pad.
44. Doorlopen tot aan een metalen hek met bordje Verboden Toegang.
45. RA, brede sloot aan linkerhand houden.
46. Bij fietsbrug RD, fietspad oversteken. Voor NS-station Boskoop Snijdelwijk ga je hier niet RD, maar LA.

Deel 2

47. Na 100 m RA, oud landbouwweggetje.
48. Twee keer een fietspad kruisen.
49. De derde kruising is met een graspad. Hier LA.
50. Bij scheve kruising met grindpad RD, wit paaltje aan RH houden.
51. Graspad blijven volgen.
52. Aan het eind fietspad oversteken.
53. Daarna RA, graspad langs brede vaart volgen.
54. Na 800 m buigt de vaart naar rechts. Hier bruggetje oversteken.
55. Bij T-splitsing (knooppunt 13) RA.
56. Na 100 m LA, over het gras, hek passeren en direct daarna RA, paadje volgen langs vaart.
57. Bocht volgen naar L.
58. Bij betonnen brug RD, pad vervolgen.
59. Bij volgende betonnen brug LA, door hek. Dit deel is verboden voor honden.
60. Volg de brede grascorridor.
61. Waar de corridor zich verder verbreedt, schuin R het pad vervolgen, rode pijlen op geel paaltje.
62. Pad zwenkt verder naar R, markering blijven volgen.
63. Pad komt uit bij prikkeldraad, ook hier R aanhouden.
64. Een klein stukje verder weer RA, markering volgen.
65. Paar flauwe bochten volgen, je komt weer bij een toegangshek uit.
66. Hek passeren. Na 15 m, voorbij de sloot, LA, sloot volgen.
67. Dit brede pad geruime tijd volgen.
68. Je komt op een fietspad uit. Hier LA, bruggetje over, fietspad volgen.
69. Bocht naar R volgen.
70. Waar het fietspad naar L afbuigt, RD en na 25 m RA, betonnen pad.
71. Na 60 m LA, pad met water aan linkerhand en stukje bos aan rechterhand.
72. Bij T-splitsing RA, halfverhard pad.
73. Dit pad komt na wat bochten uit op een T-splitsing. Hier RA.
74. LA, smal bruggetje oversteken.
75. Fietspad kruisen, LA en gelijk RA.
76. Bij een splitsing R aanhouden (links is voor golfers).
77. Dit pad brengt je uiteindelijk weer terug naar het beginpunt. Of als je met deel 2 was gestart, dan hier verder met deel 1.

Impressie