Canterbury – The Pilgrims Way

De pelgrimsroute naar Canterbury is een van de bekendste van Engeland. Al sinds de middeleeuwen trekken wandelaars naar het graf van Thomas Becket, bezongen in Chaucers Canterbury Tales. Vandaag de dag kun je diezelfde weg gaan, bijvoorbeeld via de North Downs Way, die van Farnham naar Canterbury loopt. Een tocht door zacht glooiend landschap, langs bossen, velden en eeuwenoude dorpen, met als hoogtepunt de imposante kathedraal van Canterbury.

Het verhaal van Canterbury

De Canterbury Tales en The Pilgrims Way

De Canterbury Tales is een van de oudste werken in de Engelse literatuur. Een beroemd verhaal over een stel pelgrims (te voet uiteraard) onderweg van Londen naar Canterbury, naar het graf van St Thomas Becket. Het pad dat ze volgden heet The Pilgrims Way. Dat pad komt niet alleen van Londen, maar loopt door heel Zuid-Engeland.

Lang heeft men gedacht dat The Pilgrims Way een oude Keltische weg is, ook gebruikt door de Romeinen. Recente studies spreken dat echter tegen. Deze pelgrimsroute heeft in zijn huidige vorm geen Romeinse oorsprong en komt vaak niet overeen met oude wegen.

Mogelijke beginpunten

• Stonehenge, het indrukwekkende Keltische heiligdom
• Winchester, de niet minder indrukwekkende stad van Koning Arthur en de Ronde Tafel
• Farnham, een beginpunt van de North Downs Way

Chaucer

When in April the sweet showers fall
that pierce the drought of March, and all
the veins are bathed in liquor of such power
as brings about the engendering of the flower

And the small fowl are making melody
and sing away the night with open eye
– as nature pricks them and their heart engages –
then people long to go on pilgrimages …..

Zo begint het boek waarin Geoffrey Chaucer rond 1400 verslag doet van het wel en wee van een groepje pelgrims die in die tijd van Londen naar Canterbury trokken. Dit verslag is misschien wat minder lyrisch en poëtisch, maar het gaat toch een beetje over hetzelfde onderwerp.

Waarom naar Canterbury?

Wij – Klaas en Helen van der Poel – liepen in 2004 vanaf Farnham naar Canterbury. Dat deden we via de North Downs Way, een uitstekend gemarkeerd, typisch Engels wandelpad. Door bossen en velden, overnachtend in herbergen langs de weg, pratend met elkaar en met vrienden.

Waarom kozen we Canterbury? Chaucer weet het precies voor zijn pelgrims:

And specially, from every shire’s end
of England, down to Canterbury they wend
to seek the holy martyr quick
to give his help when they are sick

Dit is dus wat hij zegt dat hun doel was. Maar in de aanhef van zijn boek klinken stiekem ook wat andere motieven door: omdat ze er gewoon zin in hebben, omdat de natuur hen trekt. En later in het boek blijkt dat ze veel plezier met elkaar hadden en het leuk vonden om eens om zich heen te kijken en met elkaar te praten.

Zo was het dus ook met ons. We waren al eens naar Santiago gelopen. In het voorjaar van 2003 voltooiden we onze pelgrimstocht naar Rome en in de lente van 2004 trokken we die tocht door naar Bari in Zuid-Italie, de stad van Sint Nicolaas (zie: De Via Appia – Verslag van een pelgrimstocht). Dat was alweer een paar maanden geleden. Het was mooi weer en we vonden het hoog tijd dat we eens zouden bijpraten met onze Engelse vrienden Penny en Richard Scriven.

Engeland wandelland

Nog een extra reden om naar Canterbury te wandelen: Engeland heeft de reputatie om een wandelland bij uitstek te zijn, met mooie paden en in ieder dorp een gezellige pub. Bovendien is Canterbury niet alleen sinds de twaalfde eeuw al een bekende bedevaartsplaats, maar is het ook het centrum van de Anglicaanse wereldkerk.

Dat leek dus opgelegd pandoer. Richard en Penny reageerden enthousiast en zeiden een mooi wandelpad te kennen: de North Downs Way die ons zo ongeveer van hun huis naar Canterbury zou brengen.

De vraag was alleen nog, wanneer? Dat werd dus eind juli van 2004. We pakten al het nodige in voor een trip van een dag of tien (resp 7 en 8 kg) en boekten een vlucht met Easyjet. De volgende dag wees de stationschef van Farnham ons de weg naar het pad. ‘Have fun, I envy you’, zei hij.

Etappes en afstanden

Het was in alle opzichten een mooie wandeling en een echte pelgrimstocht. We bleven anderhalve dag in Canterbury om de sfeer goed op te snuiven en liepen toen door naar Dover. Alles bij elkaar 212 km in 10 dagen.

Hieronder de etappes en de afstanden die we aflegden:

1. Farnham – Shalford: 20 km
2. Shalford – Reigate: 34 km
3. Reigate – Otford: 35 km
4. Otford – Buxton – Rochester: 28 km + 10 km trein
5. Rochester – Charing – Chilham: 17 km + 50 km trein
6. Chilham – Canterbury: 12 km
7. Canterbury – Shepherdswell: 17 km
8. Shepherdswell – Dover: 14 km

Eindbestemming Canterbury, de kathedraal

Het hart van Canterbury is de kathedraal. Op de plattegrond kun je hem al niet missen en in het stadsbeeld ook niet. Gelegen in een grote ommuurde enclave midden in de stad. Het is een weids complex. Eerst een open ruimte en dan de kerk zelf, met er tegenaan nog stukken van het oude klooster. Het silhouet is typisch Engels, gotisch, maar toch stoer. Gedomineerd door drie vierkante, afgeplatte torens, de hoeken gemarkeerd door typisch Engelse uitsteeksels.

Waar Becket werd vermoord

De ligging en de entourage nodigen je uit snel naar binnen te gaan, maar voor het interieur moet je echt de tijd nemen. Het middenschip is gotisch, met stijgende lijnen, duidelijk van voor de reformatie. Links, een trap af, is de plaats waar Becket werd vermoord. Dramatisch gemarkeerd met zwarte zwaarden. Er is geen twijfel mogelijk: hier is iets gebeurd. Maar wat en waarom?

Botten

Onder de kerk is een Romaanse crypte. Verrassing: een stemmig, middeleeuws beeld van Maria, met knielbanken en kaarsjes. Vergeten door de reformatie of bewijs van echt volksgeloof? Daarboven de plek waar Becket’s gebeente had moeten liggen. Kaal nu, indrukwekkend kaal. Het verhaal gaat dat de botten door Hendrik VIII in de Thames zouden zijn gesmeten.

De Zwarte Prins

Onder de bogen het grafmonument van de Zwarte Prins, onaangetast gelaten door latere rovers en reformatoren. Beducht voor de wraak van de held van Crecy?

Verder nog het koor, de gewelven. Geweldig. Een beetje beduusd en onder de indruk staan we weer buiten. Een hele mooie kerk, veel te zien. Veel om te onthouden en later nog eens te overpeinzen. Bij het herlezen van het verslag misschien?

Literatuur over Canterbury en de Pilgrims Way

1. Hilaire Belloc, The old road, Constable, 1904 (antiquarisch)
2. Geoffrey Chaucer, The Canterbury Tales, Penguin Classics, 1951