Wessel Zweers
Laatste berichten van Wessel Zweers (alles zien)

Op deze pagina deel ik mijn ervaringen met verschillende soorten wandelrugzakken. Waar moet je op letten bij het kopen van een rugzak? Onderaan kun je je eigen vragen en ervaringen toevoegen.

Soorten rugzakken

Wandelrugzakken zijn er in (enkele) soorten en (heel veel) maten. De inhoud van de rugzak wordt altijd gemeten in liters. Hoeveel liter je nodig hebt, hangt vooral af van wat voor wandeltocht je gaat maken.

dagrugzak

Bestemd voor dagtochten. De inhoud is meestal 20 tot 30 liter. Prijzen variëren van 10 tot 100 euro. In de kleinste dagrugzakjes kun je niet veel meer kwijt dan regenkleding en wat eten en drinken, in de grotere passen bijvoorbeeld ook een extra trui en een fotocamera. Een dagrugzakje heeft altijd twee schouderbanden en meestal geen (of alleen hele dunne) heupbanden. Je draagt het hele gewicht dus op je schouders. Wie snel schouderklachten krijgt, kan overwegen om een weekendrugzak met heupbanden aan te schaffen.

toerrugzak

Bestemd voor weekendwandelingen en huttentrektochten. De inhoud is doorgaans 40 tot 50 liter. Prijzen variëren van 75 tot 200 euro. Behalve de benodigdheden onderweg kun je wat extra eten, een toilettas en een slaapzak meenemen. Toerrugzakken hebben naast schouderbanden ook heupgordels. Je draagt meer bagage dan met een dagrugzak, maar doordat het gewicht vooral op je heupen rust, valt het verschil doorgaans erg mee.

Een variant hierop is de klimrugzak. Deze wordt gebruikt door klimmers en toerskiërs en heeft extra bevestigingspunten voor pickels, touwen en ander materieel.

trekkingrugzak

Bestemd voor meerdaagse trektochten met de tent. De inhoud is meestal rond de 60 liter, bij langere trektochten zelfs tot 75 liter. Prijsindicatie: 100 tot 300 euro.

Een trekkingrugzak is niet alleen groter dan een toerrugzak, maar heeft ook dikkere heupbanden en meer verstelmogelijkheden.

Als je zeker weet dat je nooit wandeltrektochten met een tent zult maken, dan is een toerrugzak een goede keuze. Hiermee kun je ook prima dagtochten maken.

Wie wél graag stevige tochten maakt, zal meestal uitkomen op een combinatie van dagrugzak en trekkingrugzak. De trekkingrugzak is ook best te gebruiken voor weekenden en huttentochten. Zo heb je voor iedere tocht wel een rugzak.

Inwendig of uitwendig frame

Toer- en trekkingrugzakken zijn versterkt met een frame. Meestal zit dit frame aan de binnenkant van je rugzak, tegen je rug aan. Ze zorgen voor stevigheid en voorkomen tevens dat puntige bagage in je rug priemt.

Vroeger werden vooral rugzakken met een uitwendig buizenframe verkocht. Deze rugzakken kun je bij hele zware tochten hoger inpakken. Een inwendig frame heeft weer als voordeel dat je minder snel blijft haken achter boomtakken of in het openbaar vervoer. Ook ben je iets wendbaarder bij een steile klim in de bergen.

Tegenwoordig kom je vrijwel alleen maar inwendige frames tegen.
Dat wil zeker niet zeggen dat een rugzakken met een uitwendig frame inferieur zijn. Mocht je er een voor een zacht prijsje kunnen overnemen, dan lijkt me dat zeker het overwegen waard.

Een rugzak kopen: waar moet je op letten?

  • Zit de rugzak lekker? (je moet hem immers de hele dag gaan dragen)
  • Heeft de rugzak stevige gepolsterde heupbanden? (het meeste gewicht rust daarop)
  • Is het een goed merk? (goedkope rugzakken gaan minder lang mee)
  • Heeft de rugzak goede verstelmogelijkheden? (belangrijk voor de gewichtsverdeling en extra stabilisatie)

Bescherming tegen regen

Sommige fabrikanten beweren dat hun rugzakken waterdicht zijn. Ik zou het niet geloven. In het gunstigste geval zijn ze waterafstotend en bij langdurige regenafval gaan ze hoe dan ook lekken. Voor langere tochten in regenachtige gebieden is het raadzaam om een extra regenhoes te kopen. Zo’n hoes weegt maar een paar honderd gram.

Nog een handige tip: pak al je bagage in plastic tassen in. Zo voorkom je dat je kleren en je slaapzak nat worden als het regent of als je waterfles per ongeluk open raakt. Bovendien vind je zo veel sneller je spullen terug.

Bescherming tegen vuil

Hoe netjes je ook met een rugzak omgaat, vroeg of laat wordt hij smerig. Het ergste vuil kun je met een natte lap verwijderen. Je kunt hem ook afspoelen onder de douche.

Wil je een rugzak grondiger reinigen, dan wordt het lastiger. In sommige gevallen kun je het inwendige frame tijdelijk verwijderen door de twee aluminium staven uit het rugpand te trekken. De rugzak kan daarna gewoon in de was (40 graden). Zelf heb ik goede ervaringen met ossengalzeep, verkrijgbaar bij de drogist, om hardnekkige vetvlekken te verwijderen.

Hoeveel mag een rugzak wegen

Een dagrugzak zal niet veel meer dan 5 tot 7 kilo wegen, bij toerrugzakken moet je rekenen op rond de 10 kilo en bij trektochten op 12 tot 18 kilo. Een vuistregel luidt: je rugzak mag niet meer wegen dan 20% van je lichaamsgewicht. Een mooie formule, maar de meeste trekkers zullen dit streefgewicht bij stevige trektochten met kampeerspullen en eten niet halen.

Hoe licht of zwaar een rugzak ook is, het is altijd een kwestie van wennen. Doorgaans zijn de eerste dagen het zwaarst. Als je een goede rugzak hebt, niet te veel bagage hebt en die elke dag goed inpakt, zul je merken dat het lopen na een aantal dagen steeds gemakkelijker gaat.

Maar een té zware rugzak zal nooit wennen. Te veel bagage kan leiden tot knieklachten of andere wandelblessures. Vooral afdalingen kunnen een aanslag betekenen op je knieën, met name bij een verkeerde looptechniek. Wie ondanks alle voorzorgen toch last blijft houden van pijnlijke knieën, kan overwegen om telescoopstokken te kopen (verkrijgbaar bij buitensportwinkels).

Wat neem je mee

Zie de pagina Daguitrusting: inpaklijst voor een checklist wat je allemaal op een dagtocht kunt meenemen. Een checklist voor meerdaagse tochten vind je op de pagina Inpaklijst wandelvakanties (met/zonder rugzak).

Een rugzak inpakken

Een goed ingepakte rugzak is bijna net zo belangrijk als goed zittende schoenen. Vooral bij lange afstanden kan een slecht gepakte rugzak slopend zijn.

Helaas bestaat er voor het inpakken geen simpele methode die altijd succes biedt. Er zijn wel een paar algemene vuistregels, voor de rest is het een kwestie van handigheid en ervaring. Veel hangt ook af wat voor bagage je meeneemt (bijvoorbeeld wel of geen tent), en wat voor rugzak je hebt.

 Vuistregels

  • de zware dingen (bijvoorbeeld water, brandstof en tent) zitten bij voorkeur zo dicht mogelijk tegen je rug aan, zodat het zwaartepunt van de rugzak bijna recht boven je heupen komt;
  • dingen die je onderweg nodig hebt, zoals regenkleding, water en andere dingen, moet je er snel uit kunnen halen, zonder de hele rugzak te ontladen.

Indeling in vakken

De meeste trekkingrugzakken zijn ingedeeld in een groot bovencompartiment en een wat kleiner ondervak, en hebben daarnaast nog een apart bovenvakje.

Ondervak

In het ondervak kun je bijvoorbeeld je slaapzak stoppen; dat is ook meestal het eerste wat je inpakt als je je tent opbreekt. Afhankelijk van de grootte van het ondervak kun je er nog wat losse dingen aan toevoegen, bijvoorbeeld kleding of toiletartikelen.

Bovencompartiment

Het bovenste compartiment vul je met de tent, kleding, brander, brandstof en etensvoorraden in een volgorde zoals het uitkomt. Probeer de zwaarste dingen zo veel mogelijk tegen het rugpand aan te schuiven. Ten slotte een fotocamera, fleecevest, waterfles, zodat je die gemakkelijk bij de hand hebt.

Bovenvakje

Het bovenvakje is handig voor bijvoorbeeld topografische kaarten, zonnebril, gsm en andere kleine dingen. Soms past hier ook een ‘self-inflating’ matje in. Stop hier geen zware voorwerpen in, anders komt het zwaartepunt van je rugzak een stuk hoger te liggen en ben je minder stabiel bij steile beklimmingen of afdalingen.

Stevig aansjorren

En dan de laatste stap: leg je rugzak op de grond met het rugpand onder. Pers met je knieën de bagage zo plat mogelijk (aangenomen dat er geen kwetsbare voorwerpen in zitten) en sjor de compressiebanden aan de zijkant strak aan. Hiermee komt het zwaartepunt weer een stuk dichter bij je rug te zitten. Vooral niet te voorzichtig zijn, een goede rugzak kan best wat hebben.

Extra spulletjes aanbinden?

Verder is de verleiding groot om allerlei spullen aan de buitenkant op te hangen, omdat ze niet goed erin passen of omdat je ze bij de hand wilt houden. Persoonlijk zou ik dit alleen doen met handdoeken of natte kledingstukken die nog moeten drogen. Voorwerpen die aan een touwtje bungelen lopen bepaald niet lekker. Bovendien blijf je er snel aan haken en maakt het bungelen soms zoveel geluid dat dieren op de vlucht slaan.

Later bijstellen

Zit je rugzak tijdens het lopen toch niet prettig? Als enig experimenteren met verstelriempjes niet helpt, dan kun je eens proberen om je rugzak op een andere manier in te pakken. Vaak doet dat wonderen.

Hoe draag je een rugzak

Op het eerste gezicht is dat nogal wiedes: hang ‘m om je schouders, trek de heupband aan en lopen maar. Maar de praktijk is minder eenvoudig. Een fout die veel onervaren trekkers maken is dat ze de rugzak te veel op hun schouders laten rusten.

Een betere methode om je rugzak om te doen:

  • pak de rugzak en hang hem om je schouders,
  • trek je schouders zo hoog mogelijk op,
  • trek dan je heupband zo strak mogelijk aan,
  • laat je schouders weer zakken.

Als je dit goed doet, heb je maximale bewegingsvrijheid voor je schouders. Als ze nu echter nog iets naar achteren worden getrokken, dan heb je waarschijnlijk de rugzak niet goed ingepakt of de compressiebanden niet genoeg aangehaald (zie boven).

Heupriem aantrekken

Dat je heupwieg aanvankelijk een beetje knelt, is minder erg dan het lijkt. Doorgaans voel je er na een tijdje lopen niets meer van. Blijven je heupen tijdens de tocht nog steeds pijnlijk, dan kan het zijn dat de polstering van je heupriemen te dun is. Een andere mogelijke oorzaak zijn de naden in je broek of ondergoed. Meestal is dit goed te verhelpen door ze een beetje te zakken of juist omhoog te trekken.

Met je rugzak in het openbaar vervoer

In bussen of treinen is het meenemen van een rugzak vrijwel nooit een probleem, er is altijd wel genoeg bagageruimte. Zorg er wel voor dat er geen kostbaarheden aan de buitenkant van de rugzak zitten, een zakkenroller heeft ze zo weggekaapt.

Dieven en zakkenrollers

In derdewereldlanden zul je nog beter moeten opletten. De bagage van passagiers wordt daar doorgaans bovenop de bus geladen. Bij het op- en afladen voor en na de reis is er veel consternatie. Je zult niet de eerste toerist zijn wiens rugzak in die drukte plotseling spoorloos verdwenen blijkt.

Een andere bekende truc is dat op het moment van vertrek een passagier plotseling weer wil uitstappen. Zijn bagage wordt van het dak gehaald, waarbij en passant je rugzak wordt meegenomen, terwijl je binnen in de bus nietsvermoedend zit te wachten op vertrek.

In het vliegtuig: flightbags

Vliegen brengt weer andere voorzorgen met zich mee. Een rugzak zul je vrijwel nooit als handbagage kunnen meenemen en moet je dus bij het inchecken afgeven. Bind nooit losse voorwerpen aan de buitenkant van je rugzak vast. Hoe goed ze ook vast lijken te zitten, er is weinig bestand tegen de weinig fijnzinnige behandeling door kruiers, die rugzakken soms meters door de lucht gooien.

De beste oplossing: er zijn speciale grote zakken (flightbags) te koop waar je je rugzak kunt inpakken. Zo blijven er geen gespen en riempjes haken aan andere bagage. Zo’n zak kun je tijdens de wandeltocht weer goed gebruiken om etensvoorraden of wasgoed in op te bergen, of om er het voeteneind van je slaapzak in te steken bij extreme nachtvorst.

Als je geen flightbag tot je beschikking hebt, is het raadzaam om je heupgordels langs de achterkant van de rugzak vast te klikken. Zo komt het gepolsterde deel stevig tegen de zijkant van je rugzak te zitten, wat de kans op beschadigingen aanzienlijk verkleint.

Wandelschoenen aan in het vliegtuig

Een andere belangrijke vliegtip: stop geld en belangrijke papieren altijd in je handbagage en trek je wandelschoenen aan tijdens de vliegreis. Het komt nog steeds regelmatig voor dat bagage in het verkeerde vliegtuig wordt geladen. Mocht bij aankomst op je vakantiebestemming blijken dat je rugzak er niet is, kun je in noodgevallen altijd nog een nieuwe rugzak kopen met de belangrijkste benodigdheden. Een goede reisverzekering zal deze extra uitgave wel dekken.

Nieuwe wandelschoenen kopen is wat mij betreft nooit een goede optie, want die zijn nog niet ingelopen en hebben misschien een wat mindere pasvorm. Vandaar dat je ze beter in het vliegtuig kunt aanhouden.

Meer weten

Instructiefilmpjes

Een redacteur van Backpacker Magazine laat zien waar je op moet letten bij het passen van een rugzak. Engelstalig, niet ondertiteld.

En een filmpje hoe je een zware rugzak het gemakkelijkst op je rug krijgt

Op Pad legt uit hoe je een rugzak afstelt: